Eğitim Ortamları
Eğitim İzleme Raporu 2019'u incelemek için buraya tıklayabilirsiniz.
Uluslararası kriterler açısından bakıldığında eğitim ortamlarının niteliği, derslik ve öğretmen başına düşen öğrenci sayılarına göre değerlendirilmektedir. Bu iki kritere göre bölgeler arası farklılıklar olmakla birlikte Türkiye’deki okulların oldukça iyi bir durumda olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. Bununla birlikte başta geniş bant internet erişimi olmak üzere öğrenme ortamlarının teknolojik donanımı, hijyeni, açık ve kapalı ortak mekânlar ile derslik dışındaki öğrenme mekânlarının niteliği bakımından eksiklikler devam etmektedir.
Eğitim ortamları konusunda 2019 yılının en önemli gündemi, Tasarım Beceri Atölyeleri olmuştur. Okulların güvenliği ile ilgili çalışmalar ile doğrudan öğrencileri ilgilendirmemekle birlikte öğretmen odaları için tasarımlar geliştirilmiştir. Bu gelişmelere ilişkin süreçler aşağıda açıklanmıştır.
Tasarım Beceri Atölyeleri (TBA)
2019 yılında üzerinde en fazla konuşulan konulardan biri, Tasarım Beceri Atölyeleri (TBA) oldu. Önceki yılın sonunda planlamalarına başlanan TBA’lar, 27 Şubat 2019’da Bakan Selçuk’un, Emine Erdoğan ile katıldığı bir toplantıda tanıtıldı. Öğrencilerin birlikte etkileşimli öğrenmelerini sağlayan, sınıfın sınırlılıklarından arınmış, okulların açık öğrenme alanları olarak tanımlanan TBA’lar; sanat, bilim, spor, kültür ve yaşam temaları çerçevesinde planlandı. Okullarda standart dersliklere ek olarak bu beş tema altında; ahşap ve metal, görsel sanatlar, müzik, drama ve eleştirel düşünce, tabiat ve hayvan bakımı, yaşam becerileri, açık hava sporları, salon sporları, FeTeMM (Fen, Teknoloji, Matematik, Mühendislik) ile yazılım ve tasarım alanlarında atölyeler kuruldu ve 2018-2019 öğretim yılının bahar döneminde pilot uygulamalar yapıldı. 2019-2020 öğretim yılında, ülke genelinde yaygınlaştırılması için çalışmalara başlandı. Bu kapsamda başta İstanbul olmak üzere birçok şehirde tanıtım toplantıları ve çalıştaylar düzenlendi. İstanbul İl Millî Eğitim Müdürlüğü’nce atölyelerin tasarım ve donanım standartları ile atölyelerde bulunacak araç gereçler belirlendi.
2019 yılı sonu itibarıyla çoğunluğu İstanbul’da olmak üzere 1.000’in üzerinde okulda TBA’lar kuruldu. TBA’lar, klasik okul ve eğitim ortamlarının, öğrencilerin yaparak yaşayarak öğrenme imkânını kısıtlaması sorunundan hareketle uygulamalı eğitimin yaygınlaştırılması amacıyla planlandı. Ancak planlamanın henüz eksik kalan tarafları var. TBA’lar ile ilgili en önemli sorun, finansman ve sürdürülebilirlik olarak görülüyor. Bu sorunu aşmak için Bakanlık, ulusal ve yerel bağış imkânlarını harekete geçirmek için çalışmalar yaptı. Kayseri gibi bazı şehirlerde, ticaret odaları gibi kurum ve kuruluşlarla protokoller imzalandı. Ancak birçok okul için bu kaynağı sağlamak oldukça zor görünüyor. TBA’lar için diğer önemli sorun alanları ise eğitim içerikleri, uzman eğitimci, okuldaki diğer dersler ve etkinliklerle birlikte yürütülmesi, öğrenme çıktılarının ölçülmesi ve değerlendirilmesi olarak sıralanabilir. TBA’lar için MEB bütçesinden bir tahsis yapılmadığı sürece bütün okullara yaygınlaştırılamaması, eğitimde zaten var olan fırsat eşitliği sorununu derinleştirme tehlikesini içinde barındırıyor.
Yeni Nesil Öğretmen Odası Tasarımları
MEB’in eğitim sistemindeki köklü reformları kadar görünüş ve konfor ile ilgili uygulamaları da 2019 yılında bir o kadar konuşuldu. Bu uygulamalardan biri, yeni nesil öğretmenler odası tasarımları oldu. Bakan Selçuk’un bizzat tanıtımını yaptığı tasarımlarla öğretmenlerin konforlu, mutlu ve huzurlu bir çalışma ortamına kavuşmasının hedeflendiği belirtildi. Yeni nesil öğretmenler odası tasarımında; yeme-içme, toplantı, takım çalışması ve oturma düzeniyle ilgili ihtiyaçlar göz önünde bulunduruldu. Pedagoji ile mimarlık ilkelerinin bir arada değerlendirildiği tasarımlarda jenerik standartlar önerildi. Tasarımların uygulanması için gerekli olan finansmanın bağış yoluyla sağlanması öngörülüyor.
Okulların Güvenliği
Okulların güvenliği konusu her geçen gün daha fazla gündem oluşturan konulardan biri olarak öne çıkmaktadır. Öğretmen ve okul yöneticilerine yönelik şiddet, öğrenciler arasındaki kavga ve çatışmalar, okul çevresindeki uygunsuz ve bozucu etkiler, uyuşturucu meselesi ve çeteler, hırsızlık olayları vb. birçok güvenlik konusu hemen her hafta başka bir örnek üzerinden gündeme gelmektedir. Bu kapsamda okulların güvenliğini sağlamak amacıyla Kent Güvenlik Yönetim Sistemi uygulamaları kapsamında Güvenli Okul Paketi hazırlandı ve 700’den fazla okula kamera sistemleri yerleştirildi. Uygulama kapsamındaki okullar, 7 kamera ile 7 gün 24 saat kayıt altına alınacak. Bu uygulama ile okullarda ve okul çevresinde çocukların muhtemel şiddet olayları, madde bağımlılığı ve diğer zararlı alışkanlıklardan korunmaları, çağın gereklerine uygun güvenli eğitim ortamlarının sağlanması hedeflendi.
Özet
Eğitim ortamlarının niteliğinin artırılmasına ilişkin son 10 yılın en kapsamlı projesi olan FATİH Projesi’nin ardından 2019’da uygulamaya konan Tasarım Beceri Atölyeleri, okullarda yeni bir dönemi de başlatacak gibi görünmektedir. Ancak TBA’nın kaderinin de FATİH Projesi gibi olmaması için bazı soruların yanıtı henüz net değildir: TBA’larda öğrenmenin içeriği, görev yapacak öğretim personeli, eğitim malzemeleri, okulun var olan öğretim planları ile nasıl koordine edileceği ve TBA’larda yapılan eğitim öğretimin nasıl ölçüleceği gibi hususlar bu soruların başında gelmektedir. Bunlardan daha önce sorulması gereken soru ise TBA’ların kurulum ve sürdürülebilirliklerini sağlayacak finansman kaynaklarının nasıl sağlanacağı sorusudur. Şimdilik okullara getirdiği zenginlik, renklilik ve çeşitlilik bakımından bir heyecan yaratmış gibi görünse de önümüzdeki birkaç yıl içinde TBA’ların etkileri gerçek veriler üzerinden analiz edilebilecektir. Öğretmen odalarının tasarımına ilişkin girişim de TBA’larda olduğu gibi bir finansman sorununu beraberinde getirmektedir. Kaynak oluşturmak bakımından imkânları geniş olan okulların öğretmenler odası vb. ortamları iyileştirme girişimlerinin, pedagojik ve mimari kriterlere uygun olarak gerçekleştirilmesi bakımından yararlı olacağı öngörülmektedir.
