Basının Eğitim Gündemi

Eğitim öğretim hizmetlerinin planlanmasına ve yönetilmesine yönelik kararlar ve düzenlemeler konusunda Türk eğitim sisteminin tutucu bir yaklaşımı olduğu söylenebilir. Bu tutucu yaklaşım, büyük ölçüde bölgeler arası farklar dolayısıyla ortak bir uygulamanın geliştirilmesindeki zorluklardan kaynaklanmaktadır. 2023 Eğitim Vizyonu’nun öne çıkan vurgularından biri de eğitim sisteminin yönetim ve organizasyonuna ilişkin yaklaşım ve hedefleriydi. Türkiye’de eğitim sisteminin aşırı merkeziyetçi yapısına ilişkin tartışmalar ve çözüm arayışlarının AK Parti hükûmetlerinin de sürekli gündeminde olan bir konu olduğu bilinmektedir. 2019 yılı, eğitim sisteminin veriye dayalı yönetim anlayışına geçmesi, öğrenme süreçlerinin kanıt temelli planlanması ve okul geliştirme çalışmaları ile okul bazlı bütçelemenin gerçekleştirilmesi için altyapı çalışmalarının yılı oldu. Eğitimin organizasyonuna yönelik olarak yapılan çalışmalar da gündeme geldi. 2019 yılında yıllık eğitim takviminde yapılan düzenlemeler, kamuoyunda büyük yankı uyandırdı. Bu düzenleme kadar etkili olmasa da okula başlama yaşının ve teneffüs sürelerinin yeniden düzenlenmesine yönelik kararlar dikkat çekti. Bu başlık altında yapılan çalışmaların kapsamları aşağıda açıklandı.

Eğitim İzleme Raporu 2019'u incelemek için buraya tıklayabilirsiniz.

Otizmli Çocuklar Vakası

2019 yılında eğitimi bütün kamuoyunun gündemine taşıyan diğer bir konu da Aksaray’daki bir devlet okulunda, velilerin, otizmli çocukları ve velileri okullarında istemedikleri için yuhalamaları olayı oldu. Aksaray’daki 334 öğrencili bir ilkokulda, 42 özel eğitim öğrencisinin, diğer öğrenci velileri tarafından, başka okula gönderilmesinin istenmesi üzerine çıkan bir çatışmanın görüntülerinin sosyal medyada yayınlanması üzerine ortaya çıktı. Olayın basına yansımasının ardından Anadolu Otizm Federasyonu Türkiye Otizm Meclisi’nin kamuoyu açıklaması ve olayı yaşayan velilerin basına açıklama yapmalarının ardından Bakanlık konunun incelenmesi amacıyla müfettiş görevlendirdi ve okul müdürünü ve müdür yardımcısını açığa aldı. TBMM Down Sendromu, Otizm ve Diğer Gelişim Bozukluklarının Yaygınlığının Tespiti Araştırma Komisyonu da olayın ardından okulda bir inceleme yaptı.

Olayın ardından her ne kadar MEB tarafından otizmli öğrencilerin eğitimi ile ilgili bir el kitabı yayınlanmış ve özel gereksinimli öğrencilerin haklarına ve eğitimlerine ilişkin birçok açıklama, toplantı ve yayın yapılmasına rağmen Aksaray’da yaşanan hadisenin tam olarak nasıl gerçekleştiği ve nasıl sonuçlandırıldığına ilişkin detaylı bir açıklama henüz yapılmadı.

Tablo 4. MEB’in 2019 Yılı Basın Açıklamaları

2019 Yılı MEB Basın Açıklamaları
OCAK
1 Ocak	Cahit Zarifoğlu tartışması basın açıklaması
6 Ocak	“Eğitimde Toplumsal Cinsiyet Eşitliğinin Geliştirilmesi Projesi” tartışması basın açıklaması
9 Ocak	Şiddete uğrayan özel eğitim öğrencisine ilişkin basın açıklaması
22 Ocak	Serviste unutulan okul öncesi öğrencisine ilişkin basın açıklaması
MAYIS
25 Mayıs	Veli tarafından sosyal medyada yayınlanan görüntülere ilişkin basın açıklaması
AĞUSTOS
15 Ağustos	Devlet okulunda özel sınıf ayrımcılığı konulu basın açıklaması
EKİM
5 Ekim	Suriyeli olduğu için azarlandığı söylenen öğrenci olayına ilişkin basın açıklaması
KASIM
13 Kasım	10 Kasım törenlerindeki etkinliklere ilişkin basın açıklaması
23 Kasım	Millî eğitimde silahlı eğitim başlıklı habere ilişkin basın açıklaması
ARALIK
3 Aralık	Arçelik ile yapılan protokole ilişkin basın açıklaması
6 Aralık	Okul müdürü tarafından bir öğrenciye “psikolojik şiddet uygulandığı ve hakaret edildiği” iddiasına ilişkin basın açıklaması
7 Aralık	Özel Doğa Koleji’nin durumuna ilişkin basın açıklaması
11 Aralık	Mert Yağız Köksal’ın ölümüne ilişkin basın açıklaması
19 Aralık	830 Suriyeli öğretmen atandı iddiasına ilişkin basın açıklaması

Kaynak: MEB Kurumsal Web Sayfası, 2020

PISA 2018 Sonuçları

2018 yılında yapılan PISA sınavının sonuçları, 3 Aralık 2019’da yayınlandı. Aynı gün MEB tarafından bir de değerlendirme raporu yayınlandı. PISA 2018 sonuçlarına göre Türkiye, 72 ülke arasında istikrarlı gelişme gösteren ülke olarak dikkat çekti. 2015 sonuçlarına göre kayda değer bir ilerleme gösteren Türkiye, okuma becerileri alanında 2015 yılına göre 38 puanlık artışla 466’ya ve ortalama matematik puanı 34 puanlık artışla 454’e, fen okuryazarlığı alanındaki ortalama puanı da 2015 yılına göre 43 puanlık artışla 468’e yükseldi. Bu sonuçlar, MEB’in paradigmal ve uzun soluklu değişim politikalarını istikrarlı bir şekilde yürütürken kamuoyunun güvenini ve desteğini kazanmak bakımından da olumlu bir katkı sağladı.

Doğa Koleji Olayı

2019 yılı boyunca MEB’in uygulamaları dışında ortaya çıkan bazı olağan dışı durumlar da eğitim kamuoyunun gündemini oldukça fazla meşgul etti. Bunlardan ilki, Özel Doğa Okullarının yaşadığı finans sorunu oldu. Türkiye genelinde 15 ilde 214 şubede öğretmen maaşlarının üç ayı aşkın süre ödenememesi sonucu öğretmenlerin derse girmeme eylemleri ile sorun kamuoyunun gündemine taşınmış oldu. Bu süreçte yaklaşık 40 bin öğrenci ve 6 bin civarında öğretmenin mağduriyeti söz konusu oldu. Velilerin de sürece dâhil olması ile konu Bakanlık gündemine de girdi. Birkaç aylık kriz, İTÜ Vakfı’nın Özel Doğa Okullarını satın almasıyla sona erdi.

Bu kriz sebebiyle Türkiye’de özel okulların yaşadığı ekonomik krizler, iflas, devir, okul kapanmaları ile oluşan mağduriyetler, bir ya da birkaç şubeli nispeten küçük ölçekli okullar aracılığıyla pek gündeme gel(e)mezken Doğa Okulları kriziyle gün yüzüne çıkmış oldu. Bu kapsamda MEB, özel okul açma ve yönetme ile ilgili düzenlemelerde sürdürülebilirliği sağlayacak yasal düzenlemeler yapacağını açıkladı.

Kantin Sorunu

Ankara’da bir ilkokulda öğrenim gören 7 yaşındaki 1. sınıf öğrencisinin kantinden aldığı bir ürün sebebiyle ölmesi, 2019 yılının en acı hadisesi oldu. Okul kantinlerindeki ürünlerin sağlık ve güvenliği, kantinlerin denetimi, okullarda çocukların beslenme ihtiyaçları ve yöntemleri, okulların mali kaynakları, kantinlerin yönetimi ve yürütülmesi gibi birçok detay bu kapsamda tartışıldı. Aynı günlerde başka bir şehirde de benzer bir hadisenin gerçekleşmesi, konuyu daha dramatik hâle getirdi.

Ancak olayın birkaç ay öncesinde 16 Eylül 2019’da okul kantinlerinde satılabilecek ürünlerin standartlarına ilişkin kuralları ve satışı yasak olan ürünleri belirleyen düzenlemenin yürürlüğe girmesi ve başlaması beklenen yasaklar tıpkı okul servislerine getirilen güvenliğin bir yıl ertelenmesi gibi Okul Gıdası logolu ürünlerin satışı da ertelenmişti. Erteleme, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın Okul Gıdası Logosu Uygulaması Usul ve Esasları Hakkında Tebliğde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliği, Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Buna göre tebliğ hükümlerine uyum sağlamaları için gıda işletmecilerine 7 Eylül 2020 tarihine kadar süre tanınmıştı.

Özet

Kamuoyunda 2019 yılı boyunca gündeme gelen, ulusal basında haber olan ve toplumun geniş kesimlerince tartışılan konuların genellikle olumsuz durumların ön plana çıktığı konulara odaklandığı söylenebilir. Otizmli çocukların yuhalanması, bir özel okulun mali kriz sebebiyle yaşadığı zorluklar, kantinde satılan bir ürün sebebiyle hayatını kaybeden öğrenci haberleri, yazılı ve görsel medyanın haber seçme, yapma ve yayma politikaları ile ilişkilendirilebilir. PISA sonuçlarına ilişkin gündemin yaygınlaşmasında ise Bakanlığın yayınladığı rapor ve haberlerin etkili olduğu düşünülebilir. 2019 yılında, Bakanlığın bir uygulama, politika ya da kararının dışında bir başlık olarak gündeme gelen bu hadiselerin ortak yönü, eğitim sistemine yönelik basında ve toplumda genel olarak olumsuz bir algının yaygın olduğunu göstermesi olarak değerlendirilebilir.