2019 TÜRKİYE’SİNDE YARGININ GENEL GÖRÜNÜMÜ
Yargının güncel görünümü gibi oldukça kapsamlı bir başlık altında değerlendirme yapabilmek için bazı tasniflere gidilmesi ve bazı meselelerin kapsam dışında bırakılması gibi bir zaruretimiz bulunmaktadır. Çokça bilinen tanımıyla “adalete yönelmiş, toplumsal yaşama düzeni” olan hukukun sosyal yaşamla ilgisi dolayısıyla temas etmediği, etkilemediği ve hakkında söz söylemediği neredeyse hiçbir alan yoktur. Dolayısıyla Türkiye’de Yargının Güncel Görünümü ifadesindeki iddialı başlığın, “efradını cami, ağyarını mâni” olacak şekilde değerlendirilmesi gerekmektedir.
Hukuk tarihi boyunca bazı pratik gerekçelerle olduğu gibi toplumların kültürüne, ekonomisine ve diğer etkenlerine bağlı olarak farklı tasnifler üzerinden hukuk anlatılmaya çalışılmıştır. Biz de Roma hukukundan itibaren Kıta Avrupası sisteminde kabul edilen ve temel olarak hukuki uyuşmazlıkların farklı yargı kollarında görülmesi gibi bir düşünceden hareket eden kamu hukuku-özel hukuk ayrımında, yargı mercilerinin kararlarının sayısal görünümünü güncel ve öne çıkan verileri bağlamından tasniflendirerek açıklamaya çalıştık.
Kamu hukuku, bir organizma olarak devletin güçlerini düzenleyen hukuk bölümüdür. Hukuku, özel hukuk ve kamu hukuku şeklinde ikili bir ayrıma tabi tuttuğumuzda, hukukun bu bölümü doğrudan devletle ilgilidir. Kamu hukuku, özel hukukun kurulmuş olma özelliğinin aksine kurucu bir hukuktur. Bu bakımdan raporda, kamu hukukunun inşa edici ve çevreleyici görünümü, temel kamu hukuku alanlarında faaliyette bulunan yargı mercilerinin zaviyesinden incelenmiştir.
Özel hukuk ise kamu hukukunun aksine kurulmuş olan hukuktur ve eşitler arası bir hukuki rejimin gereği olarak da yargılamanın adli yargı eliyle yapılması sonucunu doğurur. Kamu hukuku ve özel hukuk şeklindeki temel ayrımın esas sebeplerinden biri de toplum içinde yaşayan bireylerin birbirleri ve toplulukları ile olan ilişkilerini, eşitlik ve irade özgürlüğü çerçevesinde düzenleme konusu yapması hasebiyle ayrı bir yargı kolu tarafından denetlenmesi gerektiği düşüncesidir. Bu itibarla adli yargıdaki hukuk uyuşmazlıklarının görünümü ve hukuk uyuşmazlıklarının yargı dışı çözümlenme yollarının sayısal görünümü üzerinden küçük ölçekte 2019’un Türkiye’sine Özel Hukuk bakışı gerçekleştirilmeye çalışılmıştır.
