FARKLI BAKIŞTAN

Yunus Emre Aydınbaş

İslam İktisadı ve Finansı Doktora Öğrencisi

İlk olarak lisans müfredatındaki neo-liberal basınçla yöneldiğim İslâm İktisadı alanındaki çalışmalarım uzun yıllar ‘öteki’ye endeksli türev bir yörüngede seyretti. Sonucu başından belli olan araştırmalarımın yöntemini de doğrudan etkileyen bu refleksif yörüngeden 2019 yılında nispeten çıktığımı söyleyebilirim. İlk gençliğin verdiği heyecanla benim için bir cedel ve çözümleme aracı olan İslâm İktisadı okumalarım bu süreçte vahyi, insanı, toplumu ve eşyayı anlama, anlamlandırma ve açıklama aracına dönüştü. Araştırmalarım düalist bir çerçeveden diyalektik bir evrene taşınmış oldu. Ötekine cevap verme motivasyonu yerini hakikate şahitlik etme iştiyakına bıraktı. Bu sürecin alana ait bir kavram haritasının oturmasına, mantığın oluşmasına ve eleştirel aklın çalışmasına yardımcı olduğu söylenebilir. İçinde bulunduğum akademik ekosistemdeki çeşitliliğin bu sürecin katalizörü olduğunu düşünüyorum.

2019 yılında vaktimi ve zihnimi meşgul eden bir diğer husus ise din ve bilim arasında var olduğu iddia edilen düalizm oldu. Zira İktisat fakültelerinde ‘İslâm’ İktisadı alanında bilimsel bilgi üretme cür'etini gösterdiğinizde hesapta olmayan ama hesaplaşmanız gereken birçok meseleyle yüzleşmeniz gerekebiliyor. Bu hesaplaşmada yüzleşmek zorunda kaldığım soruların tamamına -hiç değilse kendimi tatmin edecek- cevaplar bulabilmiş değilim. Henüz birincisi kadar olgunlaşmamış bu süreç şimdiye kadar üç ilke edinmeme vesile oldu;

• İslâm İktisadı-insan ilişkisini kurarken, İslâmî olmadığını düşündüğün teorileri reddetmek adına asla dini olan ile insani olanı karşı karşıya getirme, zira bu durum insanı fıtratı ile karşı karşıya getirmektir, birbirine paralel iki aynadan işin içinden çıkamayacağın kadar çok sayıda görüntü meydana gelir.

• İslâm İktisadı-toplum ilişkisini kurarken toplumsal olan ile vahyi karşı karşıya getirme, zira vahiy sadece indirilen ayetlerden ibaret değildir, Allah’ın toplumların hayatlarına yerleştirmiş olduğu ayetleri daha dikkatli okumaya çalış.

• Hipotezlerine tenzili ayetlerinden delil aramak yerine hipotezlerini tekvini ayetlerle sına.

Akademinin mûtad vaciplerini saymazsak 2019 yılının fârik vasfı bu murakabe ve muhasebelerdi. İslam İktisadı yazınında ve dertleşecek İslam İktisatçısı veri tabanında bu hususlarla ilgili büyük bir boşluk olduğunu söylemek yanlış olmayacaktır. 2019 yılının bir diğer hususiyeti benim halimden önce tezimin ne halde olduğunun sorulmasıydı, doktora neticesinde ortaya çıkan ürünün mücelled bir tez olmadığını, doktora talebesinin kendisi olduğunu da 2019 yılı içinde idrak etmiş oldum.