ANALİZ YAZILARI
Hafize Zülal Şaylan
İstanbul Medeniyet Üniversitesi
Adli işlerde bilirkişilik yapması amacıyla kurulan Adli Tıp Kurumu, Adalet Bakanlığına bağlı olarak hizmet vermektedir. Adli Tıp Kurumu, başta mahkemeler ve savcılıklar olmak üzere kamu kurum ve kuruluşları tarafından gönderilen konularda bilimsel ve teknik görüş bildirmekle yükümlüdür. Bu temel görevinin yanı sıra adli tıp kurumu; adli tıp uzmanlığı ve yan dal uzmanlığı eğitimi vermek, adli tıp ve adli bilimler alanlarında eğitimler hazırlamak ve bilimsel etkinlikler düzenlemek ve birtakım sağlık hizmetlerini verme görevlerini haizdir.
Adalet Bakanlığınca kuruma bağlı olarak Adli Tıp Kurumu grup başkanlıkları veya şube müdürlükleri kurulabilir. Adli Tıp Kurumu grup başkanlıkları bünyesinde bir veya daha çok adli tıp ihtisas dairesi bulunur (4 sayılı kararname m.2/2.). Uygulamada özellikle tıbbi malpraktisten kaynaklanan uyuşmazlıklarda, kaza, yaralanma ve ölüm gibi hallerde adli tıp kurumuna başvurulmaktadır. Kusur ve zararın tespitinin hâkim tarafından yapılmasının mümkün olmadığı, çözümü hukuk dışında özel veya teknik bilgiyi gerektiren hâllerde resmi bilirkişilik yollarından biri olan adli tıp kurumuna başvurulmaktadır. Adli tıp kurumundan gelen rapor, mahkeme ve hakimler açısından bağlayıcı olmamakla birlikte hâkimin kararının oluşmasında önemli bir role sahiptir.
Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan 2021 yılı Adli İstatistiklerine göre 2021 yılında Adli Tıp Kurumu Şube Müdürlüklerine gelen dosya sayısı bir önceki yıla nazaran %7,9 artmış ve toplam dosya sayısı 374.704’e çıkmıştır. Tabloda görüldüğü üzere 2014 yılından bu yana adli tıp şube müdürlüklerine gelen işler %22,3 oranında artmış ve 374.704’e ulaşmıştır. Adli Tıp Şube Müdürlüklerine gelen dosyalar adli muayeneler, ölü muayeneleri ve mezar açma işlemleri olarak gruplandırılmaktadır. 2021 yılında Adli Tıp Şube Müdürlüklerine gelen dosyaların %93,3’ünü adli muayeneler, %6,7’sini ölü muayeneleri oluşturmaktadır. 2021 yıllarında en çok yapılan adli muayene türü künt travmatik yaralanmalar olup adli muayenelerin %50,3’ünü oluşturmaktadır. 2021 yılında toplam adli muayenelerin %10,7’sini trafik kazalarına bağlı yaralanmalar, %9,6’sını farik ve mümeyyizlik, %4,7’sini kesici, delici, ezici alet yaralanmaları, %3’ünü ise ateşli silah yaralanmaları oluşturmaktadır.
Adli Tıp İhtisas Kurullarına 2021 yılında ulaşan toplam dosya sayısı 85.550 olup bir önceki yıla göre %29,96 artmıştır. 2014 yılından bu yana adli tıp ihtisas kurullarına gelen dosya sayısı %210,6 oranında arttığı görülmektedir. 2021 yılında arasında Adli Tıp İhtisas Dairelerine gelen dosyaların %81,7’sini kimya, %6,7’sini morg, %4,7’sini trafik ve %3,9’unu ise biyoloji
İstatistiklerde gördüğü üzere 2014-2021 yılları arasında hem Adli Tıp Şube Müdürlüklerine hem de Adli Tıp İhtisas Kurullarına gelen dosya sayısı önemli ölçüde artmıştır. Ülkemizdeki nüfus ve dava sayılarındaki artış doğrultusunda Adli Tıp Kurumuna gelen dosya sayıları da artış göstermiştir. Adli Tıp Kurumuna gelen dosyaların hızlı bir şekilde sonuçlandırılması ülkemizdeki hukuk sisteminin işleyişi ve davaların kısa sürede karara bağlanması bakımından oldukça önemlidir. Bu sebeple son yıllarda Adli Tıp Kurumuna gelen dosyaların sayısındaki artış doğrultusunda kurumda çalışan personel sayısının da artırılması yerinde olacaktır.
Adli Tıp Kurumu Dosya Sayısının Görünümü (2013 – 2021)
Kaynak: Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü, Adli İstatistikler
Adli Tıp Şube Müdürlükleri Dosya Oranları (%, 2014 - 2021)
Kaynak: Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü, Adli İstatistikler
Adli Tıp İhtisas Daireleri Dosya Türü Oranları (%, 2014 - 2021)
Kaynak: Adalet Bakanlığı Adli Sicil ve İstatistik Genel Müdürlüğü, Adli İstatistikler
