BASIN GÜNDEMİNE YANSIYAN KONULAR
2020 yılında medyada eğitim alanıyla ilgili çeşitli konular yer aldı. Türkiye TIMSS 2019’da en yüksek başarısını elde etti. İki büyük deprem ile can kayıpları yaşandı ve deprem bölgelerinde eğitime ara verildi. Uzaktan eğitime geçiş ile birçok eğitim faaliyetinde kullanılmaya başlanan ZOOM video konferans uygulaması ile öğretmen ve öğrencilerin kişisel verilerinin gizliliği tartışma konusu oldu. Eskişehir’de kaynaştırma öğrencisinin okulda şiddet görmesi, sosyal medyada yapılan paylaşımlarla çok okuması ile gündeme gelen bir öğrenci, 2020 yılında eğitim alanının medyada öne çıkan konularıydı.
· TIMMS 2019 Sonuçları
· Elazığ ve İzmir Depremleri
· Çok Okuyan Çocuk Hadisesi
· ZOOM Verilerinin Çalınması
· Okulda Şiddet Gören Kaynaştırma Öğrencisi
· EBA TV’de Ders Veren Başörtülü Öğretmen Gündemi
TIMSS 2019 Sonuçları
Geçtiğimiz yıl PISA 2018 sonuçlarıyla görülen uluslararası karşılaştırmalardaki olumlu ivme bu yıl da TIMSS 2019 sonuçlarıyla devam etti. Sonuçlar 9 Aralık günü, MEB tarafından ilan edildi ve değerlendirilmelere yer verilen rapor yayımlandı. Sonuçlar sivil toplum kuruluşları tarafından da değerlendirildi. Dördüncü ve sekizinci sınıf düzeylerine göre matematik ve fen alanındaki başarının değerlendirildiği testte Türkiye 500 ölçek orta noktasına göre dördüncü sınıf matematikte 523 iken en başarılı ülkenin (Singapur) puanı 625, sekizinci sınıf matematikte 496 iken en başarılı ülkenin (Singapur) puanı 616, dördüncü sınıf fende 526 iken en başarılı ülke (Singapur) 596, sekizinci sınıf fende 515 iken en başarılı ülkenin puanı (Singapur) 608 olmuştur. Türkiye bu sonuçlarla TIMSS uygulamalarında en yüksek başarısını elde etti. Ancak dördüncü sınıf düzeyinde TIMSS’e giren öğrencilerin yaş ortalaması 10.2 iken Türkiye’den katılanların yaş ortalamasının 10.6 olması başarının, Türkiye’nin 2019’da TIMSS’e dâhil olacak öğrenci yaşları ile ilgili yaptığı düzenlemenin bir yansıması olduğu öne sürüldü. 2019’da görülen başarı ivmesinin devam edip etmeyeceği salgın sebebiyle periyotu bir yıl ertelenerek 2023’te yapılacak bir sonraki TIMSS sonuçlarında görülecek.
Şekil 20.
Elazığ ve İzmir Depremleri
Türkiye’de, 2020 yılında iki büyük deprem yaşandı. 24 Ocak tarihinde 6.8 şiddetinde Elazığ-Sivrice depreminden sonra 30 Ekim’de 6.9 şiddetinde İzmir depremi meydana geldi.
Elazığ depremi sebebiyle Elazığ’da 33 okul ve 4 kurum, Malatya’da 32 okul, Adıyaman’da 14 okul, Diyarbakır’da 18 okul ve 1 atölyenin orta ve ağır hasarlı olduğu tespit edildi. Elazığ’a hayırseverlerin desteği ile 21 okul ve 1 spor salonu yapıldığı açıklandı. İlk aşamada Elazığ’da ara tatil sürecinin uzatıldığı ve okulların bölgede 10 Şubat’ta açılacağı belirtilse de okullar eğitim-öğretim sürecine 23 Şubat’ta tekrardan başlayabildi.
Elazığ depreminden sonra bütün okulların pansiyonları depremzedelere açıldı, oyun terapisi alanları ve Psikososyal Destek Koordinasyon Birimi kurularak özellikle çocuk depremzedelerin psikososyal destek alması sağlandı. İdarecilere yönelik psikoeğitim çalışma programı gerçekleştirilerek öğrenciler, veliler ve öğretmenlere destek konusunda idareciler bilgilendirildi. 2 Şubat’ta ise depremden etkilenen çocuklar için aileler ve öğretmenlere yönelik Psikososyal Destek Kılavuzu yayımlandı. 14 Şubat tarihinde TEV ve TED depremzede öğrenciler için burs desteği sağlayacağını açıkladı.
30 Ekim 2020’de 6.9 şiddetinde meydana gelen İzmir depreminin ardından İzmir’de 50 okulun Ağustos-Ekim 2020 arasında depreme dayanıklı olmadığı gerekçesi ile kapatıldığı ve yıkımının gerçekleştirildiği, 2505 okuldan yalnızca 139 tanesinin hafif hasarlı olduğu açıklandı.
1 Kasım’da yapılan ilk açıklamaya göre İzmir’de okullar bir hafta tatil edildi ancak 6 Kasım tarihinde bu tatilin bir hafta daha uzatıldığı bildirildi.
Çok Okuyan Çocuk Hadisesi
18 Şubat 2020’de bir Instagram kullanıcısı tarafından videosu paylaşılan bir öğrenci Türkiye gündemine oturdu. Yalnızca 10 yaşında olan öğrenci 5 ayda 250 kitap okuduğunu söylemesi, felsefeye duyduğu ilgi ve yaşından beklenmeyecek konuşmalar yapması “filozof” olarak gündemde yer edinmesine yol açtı. Ailesinin özel bir eğitime ihtiyaç duyduğunu dile getirmesinin yanı sıra öğrenci de kendi eğitimi hakkındaki planlarını birçok yerde dile getirdi.
Öğrencinin beklenenin üstünde bir ilgi odağı hâline gelmesi birçok kişi tarafından da eleştirildi. MEB, bir çocuğun durumunun sosyal medyada bu kadar yer almasını doğru bulmadıkları açıklamasında bulundu. Ayrıca öğrencinin ailesi ile iletişime geçildiğinin ve yapılması gereken şeylerin hem söz konusu öğrencinin hem de diğer çocukların psikolojileri göz önünde bulundurularak uzman görüşleri dâhilinde gerçekleştirilmesi gerektiğini belirtildi.
ZOOM Verilerinin Çalınması
Eğitime uzaktan devam edileceği kararı sonrası dersler video konferans uygulamaları ile yürütülmeye başlandı. En çok kullanılan uygulamalardan olan ZOOM için Nisan ayında yüz binlerce kullanıcısının bilgisinin çalınarak satışa sunulduğu iddiası gündeme geldi.
Bu iddia öncesinde de ZOOM ile ilgili güvenlik açığı haberleri gündemdeki yerini koruyordu. Bir siber güvenlik kuruluşunun duyurusuna göre 530 binden fazla ZOOM kullanıcısının bilgilerinin bir hacker grubu tarafından çalınarak hacker forumlarında satıldığı bildirildi. Satışa çıkan bilgilerin kullanıcıların e-posta adresi, şifresi ve kişisel toplantı linkleri olduğu iddia edildi. Satışa sunulan hesapların arasında birçok eğitim kurumunun yanı sıra finans şirketlerinin ZOOM hesap bilgilerinin olduğu da aktarıldı.
Benzer bir şekilde İstanbul’da eğitimin ZOOM üzerinden gerçekleşeceği ilan edilen “Strateji Üsküdar” programına katılan öğretmenlerin bilgileri çalındı. Millî Eğitim Bakanlığı, eğitime katılan öğretmenlerin kişisel verilerinin çalındığını doğrularken Bilgi Teknolojileri Kurumunun soruşturma başlattığını da aktardı. Yapılan açıklamaya göre veri çalınmasının doğrudan ZOOM programı ile ilgili olmadığı ancak bu süreçte uzaktan eğitimin de zarar gördüğü belirtildi.
Okulda Şiddet Gören Kaynaştırma Öğrencisi
2020 yılının ilk ayında eğitim gündeminde Eskişehir’deki kaynaştırma öğrencisinin öğretmeni tarafından darbedilmesi yer aldı. Eskişehir’de bir ortaokul öğrencisinin aldığı ilaçlar nedeniyle sınıfta uyuduğu ve öğretmeninin öğrenciyi koridora çıkartarak darbettiği kaydedildi. Öğrencinin okulda öğretmenine saldırdığı gerekçesiyle velisinin okula çağrılması ile olay açığa çıktı. Güvenlik kamera görüntülerinin izlenmesi sonrası öğretmenin çocuğu koridorda darbettiği ortaya çıktı.
Veli, öğretmenden şikayetçi olurken öğretmenin de öğrencinin kendisine saldırdığı gerekçesi ile şikayette bulunduğu kaydedildi. Darp raporu alınan öğrencinin Çocuk Şube Müdürlüğünde ifadesi alındığı belirtildi. Cumhuriyet Savcılığının adli soruşturma başlatmasının yanı sıra İl Millî Eğitim Müdürlüğünün de olayla ilgili soruşturma başlattığı öğrenildi.
EBA TV’de Ders Veren Başörtülü Öğretmen Gündemi
Covid-19 nedeniyle okulların uzaktan eğitime geçmesi ile 23 Mart günü TRT EBA TV yayına başladı. Aynı gün bir TV programında gazeteci Can Ataklı, TRT EBA TV üzerinden başörtülü bir öğretmenin ders vermesini facia olarak nitelendirdi. Başörtülü bir öğretmenin çocuklara rol model olarak gösterilemeyeceğini belirten Ataklı hakkında MEB yetkilileri, “Öğretmenin başörtüsü üzerinden dini değerleri alenen aşağılama, kamu barışını bozmaya teşebbüs ile halkı kin ve düşmanlığa sevk etme” suçlarından cezalandırılması yönünde Ankara Cumhuriyet Başsavcılığına suç duyurusunda bulundu.
Genel Değerlendirme
Türkiye’de basın, eğitim alanındaki gelişmelere yüksek duyarlılık gösterir. Nüfusunun yaklaşık üçte biri öğrenci olan büyük bir ülkede bu duyarlılık normaldir. Bununla beraber bazı konuların basında daha fazla tartışıldığı ve politika yapıcıları, karar alıcıları ve yöneticileri etkilediği görülmektedir.
Bu konuların başında TIMSS sonuçlarının gerçek başarıyı yansıtıp yansıtmadığı, Elazığ ve İzmir depremleri ardından okulların depreme dayanıklılık durumu, uzaktan eğitim sürecinde öğretmen ve öğrencilerin kişisel verilerinin çalındığına ilişkin haberler ile öğrencilere yönelik şiddet haberleri geldi. Bir çocuğun, yaşına göre oldukça ağır kabul edilebilecek bazı kitapları okuduğu ile ilgili haberler ve tartışmalar da basının gündeminde önemli yer tutan konulardan biri oldu.
Basının gündeme aldığı konuların toplumun hassas olduğu konular olması, hesapverebilirlik, uluslararasılık, nitelikli eğitim, temel haklar ve dezavantajlı grupların eğitimi konularında olması, basın aracılığıyla toplumun eğitime bakışını ve eğitimden beklentilerini yansıtması bakımından dikkat çekicidir.