2019 Değerlendirmesi ve 2020 Hedefleri


Eğitim İzleme Raporu 2019'u incelemek için buraya tıklayabilirsiniz.


Her yıl olduğu gibi 2019 yılının son aylarında da geride kalan yılı değerlendiren ve gelecek yılı planlayan metinler yayınlandı. İlk olarak Eylül ayında Sayıştay’ın düzenlilik raporu yayınlandı. Bakan tarafından MEB’in 2023 Eğitim Vizyonu kapsamındaki çalışmaların değerlendirildiği bir toplantı yapıldı. Ayrıca 2020 Yılı Merkezî Bütçe Kanunu görüşmelerinde Millî Eğitim Bakanı tarafından Meclis’e 2019 yılına dair kapsamlı bir rapor sunuldu. 2020 yılının eğitim politikalarının planlamaları da 2019’da tamamlandı. Bu kapsamda değerlendirilebilecek temel metin, 2020 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Planı’dır. Ardından MEB’in 2019-2023 Stratejik Planı yayınlandı. 


MEB Sayıştay 2018 Yılı Denetim Raporu Bulguları


Sayıştay, MEB’in 2018 yılı denetim raporunda 13 bulguya yer vermiştir. Bu bulgular, Bakanlığın mali yönetimini ilgilendiren konular olmakla birlikte okul pansiyonlarının doluluk düzeyinin düşük olmasına rağmen önceliğin taşımalı eğitime verilmesi,iç kontrol sisteminin yeterli ve etkili düzeyde kurulamamış olması, engelli bireylerin destek eğitim hizmetlerinin yürütülmesinde etkin işleyen bir kontrol sistemi kurulamaması nedeniyle bu amaçla tahsis edilen kaynakların etkili ve verimli kullanılamaması, Bakanlık teftiş sisteminin istikrarlı bir yapı ve işleyişe avuşturulamaması gibi konuları da içermektedir. Bu konular, eğitim öğretim faaliyetlerine de yansıyan boyutları sebebiyle dikkat çekmektedir. Sayıştay raporunda Bakanlığın mali yönetiminde bir düzensizlik olduğu ancak bu süreçleri izlemek ve denetlemek için kurulan iç kontrol sistemlerinin ve teftiş sistemlerinin işlevsel olmadığı belirtilmiştir. Bu durum Bakanlığın genel olarak bir denetim ve teftiş sistemi sorunu olduğunu açıkça ortaya koymaktadır.


2020 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programında Eğitim Hedefleri


Cumhurbaşkanlığı 2020 Yıllık Planı, 4 Kasım 2019’da kamuoyu ile paylaşıldı. Cumhurbaşkanlığı 2020 Yıllık Planı’nın Eğitim bölümündeki hedeflerin önemli bir kısmının 2023 Eğitim Vizyonu hedefleri ile uyumlu olması, MEB politika ve hedeflerinin Cumhurbaşkanlığı düzeyinde izlendiğini, desteklendiğini göstermesi bakımından dikkat çekicidir. Zira 2019 yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Planı Eğitim bölümünde yer alan hedeflerin Vizyon Belgesi Hedefleri ile ilişkisinin daha zayıf olduğu açıkça görülmektedir.


2020 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda Yer Verilen Eğitim ile İlgili Hedefler


  1. Fırsat eşitliği temelinde, tüm kademelerde eğitime erişim sağlanacaktır (Kalkınma Planı, md. 548).
  2. Çocukların ruhsal ve bedensel gelişimlerini gözeten eğitim ortamları oluşturulacaktır (Kalkınma Planı, md. 549).
  3. Tüm eğitim kademelerinde okulların niteliği ve imkânları artırılarak okullar arası başarı fark azaltılacaktır (Kalkınma Planı, md. 550).
  4. Millî, manevi ve evrensel değerler esas alınarak küresel gelişmelere ve ihtiyaçlara uygun eğitim içerikleri ve öğretim programları hazırlanacaktır (Kalkınma Planı, md. 551).
  5. Özel eğitime gereksinim duyan bireylerin eğitim hizmetlerinden istifade edebilmeleri için beşerî ve fiziki imkânlar güçlendirilecektir (Kalkınma Planı, md. 552).
  6. Öğretmenlerin ve okul yöneticilerinin motivasyonları ve mesleki gelişimleri artırılacak ve öğretmenlik mesleğinin toplumsal statüsü güçlendirilecektir (Kalkınma Planı, md. 553).
  7. Etkin ve etkili bir eğitim sisteminin oluşturulabilmesi için politikalar veriye dayalı olarak belirlenecek ve politika uygulamalarının etki analizleri yapılacaktır (Kalkınma Planı, md. 554).
  8. Bireylerin kişilik ve kabiliyetlerinin sürekli olarak gelişimini hedefleyen hayat boyu öğrenme anlayışı, toplumun tüm kesimlerine yaygınlaştırılacaktır (Kalkınma Planı, md. 555).
  9. Eğitim ve eğitim dışı sürecin etkin biçimde yürütülebilmesi ve çocukların hazır bulunuşluklarının artırılabilmesi için rehberlik ve danışmanlık sistemi güçlendirilecektir (Kalkınma Planı, md. 557).
  10. Öğrencilerin kazanımlarını çeşitlendirmeye ve artırmaya yönelik etkin bir ölçme, izleme ve değerlendirme sistemi oluşturulacaktır (Kalkınma Planı, md. 558).
  11. Mesleki ve Teknik Eğitimde Üretime Yönelik Yapısal Dönüşüm ve İstihdam Seferberliğine başlanacaktır (Kalkınma Planı, md. 559).
  12. Yükseköğretimde çeşitliliğinin artırılması sağlanacaktır (Kalkınma Planı, md. 560).
  13. Yükseköğretim sistemi küresel rekabet gücü olan, kalite odaklı ve dinamik bir yapıya kavuşturulacak; yükseköğretim kurumlarının niteliklerinin artırılmasına yönelik uygulamalara devam edilecektir. (Kalkınma Planı, md. 561).
  14. Vakıf Yükseköğretim Kurumlarının eğitim ve öğretim süreçleri, akademik ve idari yapılanmaları, denetleme ve mali hususlarına yönelik düzenlemeler yapılacaktır (Kalkınma Planı, md. 562).
  15. Ülkemizin yükseköğretim alanında uluslararasılaşma düzeyi artırılacaktır (Kalkınma Planı, md. 563).
  16. 2020 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı'nda Yer Verilen Eğitim ile İlgili Hedefler

Kaynak: 2020 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı, 2019








MEB 2019-2023 Stratejik Planı ve 2020 Yılı Performans Programı


MEB, ilgili yasa gereği 29 Kasım 2019’da 2019-2023 Stratejik Planı’nı da hazırladı ve kamuoyuna duyurdu. Stratejik Plan, 7 amaç ve 24 hedef içermektedir. 2023 Eğitim Vizyonu hedeflerini önemli ölçüde kapsaması bakımından metinler arası bir bütünlükten söz edilebilir. Ancak Stratejik Plan, kamuoyu ile paylaşım stratejisi bakımından 2023 Eğitim Vizyonu belgesi ile karşılaştırıldığında kamuoyuna duyurusu daha zayıf kalmıştır. Kalkınma Planı,  Cumhurbaşkanlığı Yıllık Planı ve MEB Stratejik Planı doğrultusunda MEB 2020 Yılı Performans Programı da hazırlanmış ve yayınlanmıştır. Performans Programı; engellilerin toplumsal hayata katılımı ve özel eğitim, hayat boyu öğrenme, ortaöğretim, öğrenci seçme ve yerleştirme, temel eğitim ve yurt dışı eğitim olmak üzere 6 ana başlıktan oluşmaktadır. Performans programında öne çıkan konuların, 2019’da gündemde fazla yer bulamayan özel eğitim, hayat boyu öğrenme ve yurt dışı eğitim gibi alanlara ağırlık verdiği görülmektedir.

Kaynak: 2020 Yılı Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı, 2019


MEB 2019-2023 Stratejik Planında Yer Verilen Amaçlar


  1. Bütün öğrencilerimize, medeniyetimizin ve insanlığın ortak değerleri ile çağın gereklerine uygun bilgi, beceri, tutum ve davranışların kazandırılması sağlanacaktır.
  2. Çağdaş normlara uygun, etkili, verimli yönetim ile organizasyon yapısı ve süreçleri hâkim kılınacaktır.
  3. Okul öncesi eğitim ve temel eğitimde öğrencilerimizin bilişsel, duygusal ve fiziksel olarak çok boyutlu gelişimleri sağlanacaktır.
  4. Öğrencileri ilgi, yetenek ve kapasiteleri doğrultusunda hayata ve üst öğretime hazırlayan bir ortaöğretim sistemi ile toplumsal sorunlara çö züm getiren, ülkenin sosyal, kültürel ve ekonomik kalkınmasına katkı sunan öğrenciler yetiştirilecektir.
  5. Özel eğitim ve rehberlik hizmetlerinin etkinliği artırılarak bireylerin bedensel, ruhsal ve zihinsel gelişimleri  desteklenecektir.
  6. Mesleki ve teknik eğitim ve hayat boyu öğrenme sistemleri toplumun ihtiyaçlarına ve iş gücü piyasası ile bilgi çağının gereklerine uygun biçimde düzenlenecektir. 
  7. Uluslararası standartlar gözetilerek tüm okullarımız için destekleyici bir özel öğretim yapısına geçilecektir.

Kaynak: MEB 2019-2023 Stratejik Planı, 2019.


MEB 2020 Yılı Performans Programı Başlıkları


  1. Engellilerin Toplumsal Hayata Katılımı ve Özel Eğitim
  2. Hayat Boyu Öğrenme
  3. Ortaöğretim
  4. Ölçme, Seçme ve Yerleştirme
  5. Temel Eğitim
  6. Uluslararası Eğitim İş Birlikleri ve Yurt Dışı Eğitim

Kaynak: MEB 2020 Yılı Performans Programı, 2019.


Birinci Yılında 2023 Eğitim Vizyonu


MEB, 2019 yılında kurumsal iletişim çalışmaları kapsamında 2023 Eğitim Vizyonu belgesinin 23 Ekim 2018’de kamuoyuna açıklanmasının birinci yılında bir değerlendirme toplantısı düzenledi. MEB Bakanı Ziya Selçuk,

bir yıl boyunca Vizyon Belgesi ile deklare edilen hedeflerle ilgili yapılan çalışmaları ve gerçekleşme düzeylerini, 2 Aralık 2019’da kamuoyu ile paylaştı. Bir yıl boyunca yapılan bütün uygulamalar hakkında bilgi veren Selçuk,

Vizyon Belgesi kapsamında ortaya konan hedeflerin gerçekleştirilmesine devam edileceğini, paradigmal bir dönüşüme ihtiyaç olduğunu ve bu anlayışla vizyon belgesinin de bir değişim projesi olduğunu belirtti.


Özet


Sayıştay’ın 2018 Yılı Denetim Raporu dışarıda tutulacak olursa 2019 yılı değerlendirme ve planlama belgelerinde, 2023 Eğitim Vizyonu hedeflerinin belirleyici olduğu söylenebilir. Sayıştay Denetim Raporu’nda yer alan bulgulara yönelik kamu idaresinin cevaplarında da belirlenen aksaklıkların giderilmesine ilişkin süreçlerin 2023 Eğitim Vizyonu hedeflerine gönderme yapılarak iyileştirmeye gidileceği belirtilmiştir. Bu kapsamda 2019 yılı değerlendirmelerinde ve 2020 yılı planlamalarında, 2023 Eğitim Vizyonunun temel metin olarak öne çıktığı görülmektedir. Bununla birlikte gerek Bakanın 2020 Yılı Bütçe Kanunu Görüşmelerindeki konuşmasında gerekse Bakanlığın yayınladığı Faaliyet Raporu vb. yıllık değerlendirme metinlerinde, AK Parti hükûmetleri döneminde gerçekleşen gelişme ve iyileşmelere sıklıkla atıf yapıldığı görülmektedir.