KATILIM BANKACILIĞI

Sigorta, insanoğlunun kendini güvende hissetme güdüsüyle ortaya çıkmıştır. Sigortacılık sistemi sayesinde gerçekleşmesi muhtemel ekonomik  kayıplar asgari düzeyde tutulmaktadır. İslamî usul ve prensiplere uygun bir şekilde geliştirilen katılım sigortacılığı, İslamî finans enstrümanlarından birisi olup tarafların risk paylaşımını esas alan, yardımlaşma ve dayanışmaya dayanan bir sigorta sistemidir (Billah, 2019, s. 3).

Şekil 38. Sigortacılık Sektörü ve Katılım Sigortacılığı Şirket Sayıları

Kaynak: TSB verilerinden derlenmiştir.

Dünya da ilk örneklerine 1979 yılında Sudan’da rastlanılan katılım sigorta sistemi, ülkemizde ise ilk defa 2009 yılında uygulanmaya başlanmıştır (Ayub, 2007, s. 428). Katılım bankalarının da olumlu etkisi ile sektör kuruluşundan bugüne hızlı bir büyümeye ivmesi yakalamıştır. Şekil 33’te görüleceği üzere sektörde faaliyet gösteren faizli sigorta şirketlerine göre katılım sigortacılığı sahasında faaliyet gösteren şirket sayısında özellikle son 5 yılda ciddi artış yaşanmıştır. 2013 yılına kadar sadece bir firma sektörde faaliyet gösterirken 2020 yılında bu sayı 12’ye ulaşmıştır.

Katılım sigortacılığı 2020 yılında 4.2 milyar TL prim üretimi büyüklüğüne ulaşmıştır. Bu büyümenin arkasındaki temel neden sektöre yönelik hukuki düzenlemelerin oluşturulmasıdır. 2017 yılında Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı tarafından hazırlanan, Katılım Sigortacılığı Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik ile pencere uygulamasına izin verilmesi sektöre yeni aktörlerin girmesine yol açmıştır. Tablo 11’de katılım sigortacılığı alanında faaliyet gösteren şirketler, uyguladıkları modeller ve ortaklık yapısı yer almaktadır. 

Aşağıda yer alan Tablo 12’de görüleceği üzere sigortacılık sektörü 2009 yılından beri sürekli büyümektedir. 2009 yılında ilk poliçenin kesildiği zamandan 2020 yılına kadar geçen süreçte katılım sigortacılığının ürettiği primler sektöre göre yüksek bir büyüme hacmi yakalamıştır. 2009 yılında 264 milyon TL prim üretimi 2020 yılında 4.2 milyar TL’lik prim hacmine ulaşmıştır. 

Tablo 11. Türkiye'de Faaliyet Gösteren Katılım Sigorta Şirketleri ve Ortaklık Yapısı

Tablo 12. Türkiye'de Faaliyet Gösteren Katılım Şirketleri ve Sektörün 2020-2009 Yılları Prim Üretimleri

Sigortacılık sektörü ise 2009 yılında 12 milyar TL prim üretiminden 2020 yılında 82 milyar TL prim üretimine ulaşmıştır. 2020 yılı itibariyle katılım sigortacılığı toplam sigortacılık sektörünün yaklaşık %5’ini oluşturmaktadır. Tablo 12’de 2009-2020 dönemine ait katılım sigortacılığı ve sigortacılık sektörünün prim üretimleri ve önceki yıla göre büyüme oranı yer almaktadır.