BANKACILIK SEKTÖRÜ
Türkiye’de bankacılık sektörü; mevduat, katılım ve kalkınma/yatırım bankaları şeklinde sınıflandırılmaktadır. Albaraka Türk ile 1985 yılında ilk faaliyetlerine başlayan katılım bankacılığı hâlihazırda 6 banka ile sektörde yer almaktadır. 1989 yılında Kuveyt Türk ve 2005 yılında Türkiye Finans’ın kuruluşunun ardından kamu bankaları da sektöre girmiştir. 2015 yılında Ziraat Katılım ve Vakıf Katılım, 2019 yılında da Emlak Katılım kurulmuştur. Sektör açısından 2020 yılındaki en önemli gelişme Golden Global Yatırım Bankasının faizsiz finans prensiplerine uygun bir şekilde faaliyetlerini icra eden ilk ve tek yatırım bankası olarak faaliyete geçmesidir. Bu gelişme, katılım bankacılığı dışındaki kalkınma/yatırım bankacılığı faaliyetlerinde bulunma anlamında önemli bir mihenk taşını oluşturmuştur. Önümüzdeki dönemlerde bu bankanın performansına bağlı olarak sektörde yeni aktörlerin girmesi beklenilmektedir. Tüm bu gelişmeler çerçevesinde 2020 yılı içerisinde Türkiye’de faaliyet gösteren 32 mevduat, 14 kalkınma / yatırım ve 6 katılım bankası bulunmaktadır.
2020 yılında katılım bankalarının güncel verileri Tablo 10’da yer almaktadır. Buna göre aktif büyüklük ve birçok finansal verilere göre sektörün en büyüğü Kuveyt Türk Katılım Bankasıdır. Kuveyt Türk’ün aktif büyüklüğü 152 milyar TL olup sektördeki pazar payı yaklaşık % 53’dür. Kuveyt Türk’ü 81 milyar TL aktif büyüklük ile Türkiye Finans Katılım Bankası ve 69 milyar TL ile aktif büyüklük ile Albaraka Türk Katılım Bankası takip etmektedir. Türkiye’de faaliyet gösteren katılım bankalarının 2020 yılı bilançoları aşağıdaki Tablo 9’da detaylı bir şekilde yer almaktadır:
Tablo 9. Türkiye'de Faaliyet Gösteren Katılım Bankaları Finansal Büyüklükler (Bin TL)
*İlk tarih kuruluş, ikinci tarih ise faaliyet izni alma tarihini göstermektedir.
Kaynak: TKBB
Tablo 10. Katılım Bankaları ve Bankacılık Sektörü Finansal Büyüklükler (Milyon TL)
Katılım bankalarının 2020 yıl sonu itibarıyla Tablo 10’da da görüleceği üzere sektördeki aktif büyüklüğü 437 milyar TL ve sektörden aldığı pay %7.2, topladığı fonlar 322 milyar TL ve sektörden aldığı pay %9.3, kullandırdığı fonlar 240 milyar TL ve sektörden aldığı pay %6.5, öz varlıkları 27 milyar TL ve sektördeki payı %4.6, net kârı 3.7 milyar TL ve sektördeki payı %6.2’dir. 2019 yılına göre 2020 yılında katılım bankacılığındaki büyüme oranları bankacılık sektörüne göre çok daha yüksek gerçekleşmiştir. Tabloda görüleceği üzere bir diğer önemli husus personel sayısındaki büyüme oranlarıdır. Katılım bankacılığındaki personel istihdamı %5 artarken sektörde istihdam %-1.6 küçülmüştür. Bunun en önemli sebeplerinden birisi Emlak Katılım Bankasının hızlı şubeleşmesi ve personel alımını yoğunlaştırmasıdır. Tablo 9’da detaylı finansal bilgiler yer almaktadır:
