İLKE İlim Kültür Eğitim Derneği olarak içinde yaşadığımız toplumda meydana gelen değişim ve dönüşümleri yakından takip ediyor bu değişim ve dönüşümlerin etkilerini, imkânlarını ve fırsatlarını analiz ederek ülkemizin ve dünyanın gidişatına dair yeni politikalar önerme sorumluluğu ile hareket ediyoruz. Bundan hareketle Türkiye’deki sosyal yapıyı önemli ölçüde etkileyen eğitim konusu ve bu konu içinde hassas bir yere sahip din eğitimi meselesi de üzerinde ciddi analizlerin ve çalışmaların yapılması gereken konulardan biridir. Özellikle de dini alanın din dışı alanla ayrımı konusunda büyük tartışmaların gündemi işgal ettiği çeyrek asra yaklaşan zaman dilimine dair yapılacak gözlemlerin nasıl bir fotoğraf çıkaracağının tespiti, Türkiye için anlamlı bir faaliyet olacaktır. Türkiye’de din eğitimi alanında yaşanmış olan hızlı değişim ve dönüşümler, bu sahada hizmet veren kişi ve kurumlar/ kuruluşların nitelik ve nicelik bakımından iç açıcı bir tablo ortaya koyamaması, süreçleri ve nedenleri analiz eden bir çalışmaya muhtaçtı. Böyle bir çalışma, bir anlamda toplumun manevi rehberliğini üstlenmiş olan mevcut din eğitimi sahasının aktörleri ve bu sahadaki mecraların, yaşanmakta olan değişim ve dönüşümlerden haberdar olarak nitelikli hizmet verebilmelerini sağlayacaktır. Bunun için İLKE Derneği olarak “Türkiye’de Din Eğitiminin Dönüşümü 1997-2012 (TÜDED)” başlıklı bir araştırma raporu yayımladık. Son on beş yılda Türkiye’de din eğitiminin değişim ve dönüşümlerin değişik boyutlarıyla inceleyen çalışma ile akademide din eğitimi alanı, örgün din eğitimi kurumları, diyanet işleri başkanlığı ve sivil din eğitimi kurumlarının politikaları ve sunduğu hizmetlerdeki dönüşümler, gelecek yönelimleri ile ilgili analizler yapılmış ve bu çalışmaların geliştirilmesine yönelik önerilere yer verilmiştir.

TÜDED çalışması ile makro analizler yaparken İLKE Derneği olarak öte yandan daha özel grupların din eğitimi alanındaki ilgilerinin, ihtiyaçlarının ve beklentilerinin araştırılması öncelikli gündemimiz arasında idi. Özellikle yeni neslin yetişmesinde en önemli rolü oynayan yetişkinlerin dini eğitimleri üzerinde çalışılması gereken öncelikli konular arasında idi. Zira çocukların ve gençlerin dindar ve erdemli insanlar olarak yetişmeleri büyüklerinden, ailelerinden dini ve ahlaki değerleri tanımış ve kabul etmiş olarak din eğitimi sürecine başlamaları ile mümkün olabilmektedir. Bu nedenle her türden toplumsal değişim talebi olan eğitim programları öncelikle yetişkinleri muhatap almalıdır. Fakat görülen o ki gerek kamu gerekse sivil toplum kuruluşları tarafından yürütülen yetişkin din eğitimi programları, sistematik eğitim ihtiyaç analizlerine dayalı olarak hazırlanmamaktadır. Ülkemizde oldukça hızlı biçimde değişen siyasal, toplumsal ve kültürel koşullarda yetişkinlerin din eğitimine bakışları ve din eğitimi ihtiyaçları da şüphesiz aynı kalmamaktadır. Bu gerekçe ile belirli aralıklarla sistematik eğitim ihtiyaç analizleri yürütülmesi gerektiği aşikardır. İLKE Derneği olarak bu ihtiyaca binaen "Yetişkinlerin Din Eğitimine Bakışları ve Din Eğitimi İhtiyaçları" başlıklı bir rapor hazırladık. Geniş bir perspektifle, bir tür ihtiyaç analizi olarak kurgulanan bu araştırma, yetişkinlerin din eğitimi algıları ve din eğitimi hizmeti sunan kişi ve kurumlardan beklentilerinin tespitini yapmaktadır. Araştırmanın sonunda ise din eğitimi sunan kamu, sivil toplum kuruluşları, cemaatler ve bu kurumlarda hizmet sunan kişilere çalışmalarının daha etkili ve verimli olması için gelecek yönelimlerinin neler olabileceğine dair öneriler sunulmaktadır.

2012 yılı Türkiye’de din eğitimi alanında önemli değişikliklerin yapıldığı bir sene olmuştur. Eğitim sisteminin yeniden kademelendirilmesinin yanı sıra dini bilginin kaynaklarından ve derinlemesine öğretilmesi amacıyla seçmeli din dersleri programa dâhil edildi. Çocuklarımızın Allah’ın ayetleri ile tanışması, Peygamber’inin hayatından haberdar olması ve temel dini bilgilere vakıf olması, onların manevi gelişimlerine sunacağı katkı önemliydi. İLKE Derneği olarak Türkiye’nin yeni eğitim sisteminde kendine yer bulan din derslerinin kamuoyundaki beklentileri ne ölçüde karşıladığını incelemeyi ve değerlendirmeyi kendimize görev addettik. Bu amaçla "Yeni Eğitim Sisteminde Seçmeli Din Dersleri: İmkânlar, Fırsatlar, Aktörler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri" raporunu yayımladık. Eğitim sisteminin bileşenlerinden olan öğrenci, öğretmen ve velilerle yapılan derinlemesine görüşmelere dayanılarak hazırlanan raporda seçmeli din derslerinin uygulanış biçimleri, sunduğu imkânlar ve süreçte yaşanan sıkıntılar belirtilmiştir.

Türkiye’de din eğitiminin tarihi ve mevcut durumu üzerine çalışmalarını sürdüren İLKE Derneği, din eğitiminin ilk mektebi olan ailenin, çocuğun din eğitiminde karşılaştığı sorun alanlarına ve bunların çözüm yöntemlerine dair öneriler içeren "Çocukların Dini Gelişiminde Ebeveynlerin Rolü: Beklentiler ve Zorlanma Alanları" raporunu yayımlamıştır. İslam dininin öğretilmesi ve yaşantı haline dönüştürülmesinde kritik bir öneme haiz olan ailenin eğiticilik yönlerini geliştirmeyi, çocuklarının sağlıklı bir din eğitimi alabilmesi için yapabileceklerine dikkat çekmeyi hedefleyen bu araştırmanın sonucunda 15 saatlik bir eğitim programı geliştirilmiştir. Aile’de Din Eğitimi Destek Programı (ADEP) ailelere çocuklarını dindar bireyler olarak yetiştirmelerinin yanı sıra kendi dini hayatlarına yönelik de bir takım öneriler sunmakta bu anlamda perspektif kazandırmaktadır.

Din eğitimi sahasında önemli çalışmalar yapan İLKE Derneği bu çalışmalarını geliştirerek din eğitimini farklı boyutlarıyla ele almaya devam edecektir.