İLKE İlim Kültür Eğitim Vakfı (İLKE) çatısı altında faaliyetlerini sürdüren Eğitim Politikaları Araştırma Merkezi (EPAM) tarafından hazırlanan Eğitim İzleme Raporu 2020, gerçekleşen canlı yayınla kamuoyuna sunuldu. Rapor 2020 yılında eğitim alanında yaşanan gelişmeleri bütüncül bir şekilde ele alırken gündeme gelmeyen veya unutulan konulara da yer veriyor.

İLKE çatısı altında faaliyetlerini sürdüren EPAM tarafından hazırlanan rapor, EPAM Koordinatörü İbrahim Hakan Karataş ve İLKE Vakfı Yönetim Kurulu Üyesi Yusuf Alpaydın’ın konuk olduğu ve İLKE Araştırmacısı M. Hüseyin Ergören’in moderatörlüğünü yaptığı youtube canlı yayını ile 20 Nisan 2021 17.00’da tanıtıldı.

Eğitim İzleme Raporu 2020’de geçtiğimiz yıl içerisinde eğitimde yaşanan gelişmeler, güncel veriler ışığında bütüncül bir şekilde değerlendirildi. Uzman Görüşü, Paydaş Görüşü, Görünüm: Sayılarla 2020, 2020 Eğitim Kronolojisi, Gündem 2020’nin Genel Görünümü gibi bölümleri içeren rapor; Eğitimler Beklentiler ve Öngörüler: 2020’den Dersler bölümü ile de bundan sonrası için eğitim alanında yapılması gereken iyileşmeleri de bir tavsiye niteliğinde gözler önüne seriyor.

Raporun içeriğini Alan İzleme Raporları proje sitesinden detaylı incelemek için tıklayabilirsiniz.

Raporun öne çıkan başlıkları ise şöyle;

2020’de okullaşma ve özel okullaşma

2019-2020 öğretim yılında okulöncesi 3 yaş gurubunda %41,78, 4 yaş gurubunda%52,41, 5 yaş gurubunda %71,22, ilkokulda %93,62, ortaokulda %95,9, lise düzeyinde %85,01 ve yükseköğretim düzeyinde %43,37 okullaşma gerçekleşti.

Öğrencilerin %91,2’si devlet okullarında %8,8’i öze okullarda, özel okullara devam eden öğrencilerin %26’sı okul öncesi eğitim kurumlarında, %17’si ilkokullarda, %22’si ortaokullarda, %35’i liselerde ve özel liselerde devam eden öğrencilerin %7’si meslek %28’i genel liselerde eğitim gördü.

2020’de eğitimin bütçesi ve finansmanı

2020 yılında bir öğretmen ortalama 5500 ₺ net aylık ücret alırken bir öğrenciye temel eğitimde 6590 ₺, ortaöğretimde 7636 ₺, yükseköğretimde 14020 ₺ harcandı.

2020’de MEB Bütçesinin; gayri safi yurt içi hasılaya oranı %2,75 merkezi yönetim bütçesine oranı %11,45 ve yatırıma ayrılan payının merkezi yönetim bütçesine oranı %0,53 düzeyinde gerçekleşti.

Bütçenin; %84,4’ü personel ve SGK giderlerine, %8’i mal ve hizmet alım giderlerine,%3’ü sermaye ve cari transferlere ve %4,6’sı yatırıma harcandı.

Covid-19 salgını eğitimin gündeminde belirleyici oldu 

2020 yılının eğitim gündeminde büyük oranda Covid-19 salgını sebebiyle ortaya çıkan olağanüstü durumun yönetimine dair konular yer aldı. EBA ve eğitimde dijitalleşme ve eğitime erişim bakımından özel okulların, özel gereksinimli öğrencilerin, okul öncesi eğitimin ve yükseköğretimin durumu sürekli gündemde kaldı.

Covid-19 salgını, eğitim sistemindeki birtakım sorunları gün yüzüne çıkardı

Eğitim sisteminin çağdaş teknolojiyi işlevsel olarak kullanmak bakımından altyapı, insan kaynağı, içerik, yapı ve yönetim konularında yeterli olmadığı görüldü. EBA üzerinden devam eden eğitimlerde sınavların nasıl yapılacağı önemli bir sorun oluşturdu.

Eğitime ilişkin politika hedeflerinde beklenen sonuçlar alınamadı

MEB’in 2020 İdari Faaliyet Raporunda salgın yılı olan 2020’de bazı hedeflerin ertelendiği, bazılarının ise kısmen gerçekleştiğine dair değerlendirme yapıldı. 2023 Eğitim Vizyonunda yer alan hedeflerin yaklaşık yarısının gerçekleştirilebildiği, bir kısmının belgede yazılan biçiminden farklı bir uygulamaya dönüştüğü, bir kısmının ise gerçekleşmediği anlaşıldı.

2020 yılı önceliklerin değiştiği bir yıl oldu

Teftiş sisteminin yasal boşluklarının giderilmesine yönelik çalışmalar neredeyse hiç gündeme gelmedi.

Öğretmenlik Meslek Kanunu taslağının Cumhurbaşkanlığına sunulduğu açıklanmış olsa da 2020 boyunca herhangi bir gelişme olmadı. Eğitim sisteminin teşkilat yapısını, gereksinimleri karşılayacak esneklik ve niteliğe kavuşturacak sistem revizyonu konusunda da herhangi bir gelişme olmadı.

2020’den alınan dersler

Salgının gün yüzüne çıkardığı gerçekliklerden biri de eğitime erişim sorunu oldu. Türkiye’de eğitim yönetimi; politik, yasal, kültürel ve kurumsal bakımdan bugünün ihtiyaçlarını karşılamak için yetersiz kaldı. 2020 yılında eğitim alanında yaşanan gelişmeler eğitimde önceliklerin billurlaşmasına imkân tanıdı. Salgın sebebiyle belirginleşen eğitimde merkeziyetçilik; sahada birçok zafiyete, tutarsızlığa ve belirsizliğe sebep oldu.

Erişebilirlik kavramı; öğretmenler, okul yöneticileri, akademisyenler ve öğrenciler için ufuk geliştirdi ve imkânları artırdı.Uzaktan eğitim süreci, velilerde ve geniş toplum kesimlerinde eğitim sistemine yönelik hesap verebilirlik baskısını artırdı. Salgın sürecinde okulun, toplum için kolay kolay vazgeçilmeyecek hatta önemi ve gereği daha da artacak potansiyel taşıyan bir kurum olduğu fark edildi.

2021’e yönelik politika metinlerinde eğitimin dönüşümüne yönelik amaçlara, politikalara ve hedeflere yer verildi. Salgın vesilesiyle sağlanan uluslararası kültürlenme ve gelişme imkanlarından sonra okuldan beklentilerin artacağı öngörüldü. Türkiye’de genç nüfusun güçlü yarınlara ulaşması için birçok konuda oldukça elverişli bir dalga yakalama fırsatı barındıran durumlar ortaya çıktı. 

Eğitim İzleme Raporu 2020’ye ve diğer detaylara www.ilke.org.tr/air adresinden erişmek mümkün.

Rapora erişmek için görsele tıklayınız.