SOSYAL VERİ İNTERNET SİTESİ AÇILDI,
TOPLUMUN GÖRÜNÜMÜ RAPORU TANITILDI

İLKE İlim Kültür Eğitim Vakfı'nın Toplumun Görünümü projesi kapsamında hazırladığı Toplumun Görünümü: İstatistiksel Verilerle Türkiye Toplumu raporu ve sosyalveri.net sitesi gerçekleştirelen toplantı ile tanıtıldı.

İLKE İlim Kültür Eğitim Vakfı Toplumsak Düşünce ve Araştırmalar Merkezi TODAM tarafından hazırlanan Toplumun Görünümü: İstatistiksel Verilerle Türkiye Toplumu raporu ve sosyalveri.net sitesi 29 Mart 2022'de Mercure Hotel Altunizade'de gerçekleştirelen toplantı ile tanıtıldı.

Toplumun Görünümü: İstatistiksel Verilerle Türkiye Toplumu raporunda eğitimden hukuka, kültürden sağlık sistemine pek çok konuda toplumsal meselelerin mevcut görünümü mercek altına alındı. 2010-2020 yıllarını kapsayan 10 yıllık periyod içerisinde Türkiye’nin temel toplumsal meseleleri istatistiksel verilerle incelendi.

Prof. Dr. Lütfi Sunar’ın yürüttüğü projede TODAM araştırmacıları Büşra Özen, Melike Tozlu, Meryem Beyza Gümüşsoy ve Muhammed Gazali Kılınç tarafından hazırlanan çalışmalarda 12 kategori ve 75 konu başlığının üstünde alanda araştırmalar yapılarak istatistiksel veriye dayalı olarak bir kaynak oluşturuldu. Raporun yanı sıra, Sosyal Veri platformunda da çeşitli konular hakkında göstergeler ve analizler kamuoyunun ve politika-yapıcıların erişimine açıldı. Böylece Türkiye’nin toplumsal meseleleri genel bir görünüm sunmak amacıyla ilgililerine konular hakkında bir kaynak sunuyor. 

Türkiye’nin Sosyal Veri Platformu Açıldı

Sosyalveri.net adresinden yayımlanan Sosyal Veri platformunda çeşitli toplumsal meseleler hakkında 2010-2020 yıllarını kapsayan güncel grafik, veri ve analizlere yer veriliyor. Platformda ekonomi ve finans, çalışma yaşamı, refah ve eşitsizlikler, kültürel yaşam, sağlık hizmetleri, eğitim hizmetleri gibi çeşitli toplumsal meseleler hakkında ulusal ve uluslararası istatistik kaynaklarından derlenmiş veri setleri erişime açılıyor. Site içerisinde bu veri setlerinin 250’den fazla grafikle beraber analiz edildiği yazılar yer alıyor.

Türkiye’nin Toplumsal Görünümüne Bakmak 

İLKE Vakfı TODAM tarafından hazırlanan Sosyal Veri platformu ve Toplumun Görünümü: İstatistiksel Verilerle Türkiye Toplumu raporu toplumsal yapıyı oluşturan alanlarla ilgili veriye dayalı olarak bir inceleme sunuyor.

Böylelikle içinde bulunduğumuz ekonomik ve sosyal koşullara yönelik genel bir anlayış geliştirilmesine katkıda bulunuyor. Raporda ele alınan meselelerin yıllar içinde yaşanan dönüşümünün bir portresi çıkarılarak sorunlarla ilgili trendin hangi yönde olduğu ortaya konuluyor, sorunlarla ilgili gelecekteki eğilimlerin ne yönde olabileceğine dair perspektif sunuyor. 

Sosyal Veri sitesi ve Toplumun Görünümü raporu mevcut durumun incelenmesiyle kritik noktaları belirleyerek sorunlara yönelik çözüm odaklı çalışmaları yapacak akademisyenlere ve politika-yapıcılara bir kaynak sunuyor. 

Türkiye’de Prekaryalaşma ve İşçileşme Eğilimi Artıyor 

Rapora göre Türkiye’de yıllar içinde kendi hesabına çalışanların oranı yıllar içerisinde düşme eğilimi gösteriyor. Ekonomik alanda gerçekleşen birtakım değişikliklerle beraber kazanç biçimlerinde bir değişim olduğu görülüyor. Raporda yer alan verilere göre ücretli, yevmiyeli veya maaşlı çalışanların oranının yükselen bir trend olduğu söyleniyor. Rapordaki analizlere göre çalışma biçimindeki değişimle beraber meslek gruplarının istihdamdaki payı da hesaba katıldığında Türkiye’de işçileşme eğiliminin artışa geçtiği söyleniyor.

Kayıt Dışı İstihdam Azalıyor

Rapora göre kayıt dışı istihdamın azaldığı söyleniyor. Sektörel incelemelerde ise tarım ve inşaat sektörlerinin kayıt dışı istihdamını yükselttiği görülüyor. Rapora göre 2019-2020 yıllarındaki 1 yıllık süreçte yabancılara verilen çalışma izninin yüzde 25 oranında arttığı söyleniyor. Genel olarak yabancılara verilen çalışma izinleri artış eğilimi gösteriyor. 

Gelir Dağılımında Eşitsizlik Artıyor

Toplumsal sorunların bir diğer ayağını oluşturan ekonomik göstergeler çalışma içerisinde farklı konu başlıklarıyla ele alınıyor; GSYİH ile hanehalklarının gelir ve borç arasındaki farktan cinsiyete dayalı ekonomik eşitsizliklere kadar ekonomi temelli pek çok sorun inceleniyor.

Eldeki verilere göre cinsiyete dayalı ücret farkının da yıllar içinde artarak 2018 yılında 9,98 olduğu söyleniyor. Rapordaki bulgulara göre 2020 yılında Türkiye’de en zengin yüzde 1’lik kesim toplam servetin yüzde 42,8’ini elinde bulundurmaktadır. Gelinen bu son noktaya kadar yıllar içinde gelir eşitsizliğinin arttığı görülüyor. Rapora göre tek asgari maaşla geçinen hanehalklarının aylık ortalama harcama toplamları hanehalkı gelirini aşıyor; son yıllarda hanehalkı borçlanma oranlarında da artış olduğu söyleniyor. 

Kişi Başı GSYİH ve Hanehalkı Alım Gücü Azalıyor

Rapora göre son yıllarda gerçekleşen ekonomik daralmayla birlikte 2016’dan bu yana kişi başı GSYİH dünya ortalamasının altında seyrediyor. Raporda gerçekleştirilen analizlere göre hanehalkı kullanılabilir ortalama gelirinin artmasına karşın enflasyon ve yükselen döviz kuru karşısında yıllık gelirler değer kaybediyor. Yüksek seyreden enflasyon oranları nedeniyle hanehalkının alım gücü azalma eğiliminde görünüyor.

Türkiye Toplumunun Yapısı Mercek Altına Alındı

Toplumun Görünümü raporuyla güncel sorunlara ışık tutularak mevcut toplumsal meselelerle ilgili eğilimler saptanıyor. Raporda yer alan konuların 2010 sonrasından itibaren incelenmesi mevcut görünümü ve yıllar içerisindeki değişimi ele alıyor. Böylelikle sorunların yapısına ilişkin genel bir anlayış sunuyor. Raporda toplumsal meselelerde akla gelebilecek nüfus, ekonomi ve finans, refah ve eşitsizlik, eğitim gibi alanlarda çeşitli göstergeler bir araya getirilerek sorunların tespiti ve çözümüyle ilgili öneriler sunuluyor. 

Demografik Nitelikler Dönüşüm İçerisinde

Raporda toplumsal yapıya dair incelemelerden birini oluşturan demografik karakteristikler mercek altına alınıyor. Temel bulgulara göre Türkiye’de nüfus yapısının ve aile yapısının bir dönüşüm sürecinde olduğu söyleniyor. Rapora göre yaşlı bağımlı oranı artmakta, doğum oranı ve doğurganlık hızının düşmesiyle de nüfusun yaşlanma trendinde olduğu saptanıyor. Raporda yer alan incelemelere göre son 10 yıl içerisinde genç nüfus oranının yıllar içerisinde azalma eğiliminde olduğu söyleniyor. Bununla beraber, eğitim gören genç sayısı artarken genç işsizlik oranının da arttığı söyleniyor. Değişen demografik karakteristikler toplumsal dönüşümlerle beraber ele alınarak hanehalkı yapısında da değişikliklerin gerçekleştiği, hanehalkı büyüklüğünün azalış trendinde olduğu söyleniyor.