İLKE İlim Kültür Eğitim Derneği (İLKE) ve İlmi Etüdler Derneği’nin (İLEM) ortak girişimi ile 2013 yılında başlayan İslam Ahlak Düşüncesi projesinin ilk bölümü tamamlandı.

Üsküdar Belediyesi Kız Kulesi Restoranda yapılan tanıtım toplantısı ile projenin ilk bölümünün sonunda yayınlanan 12 eser ve proje çalışmalarına dair detaylar katılımcılar ile paylaşıldı. İLKE ve İLEM derneklerinin girişimi Ömer Türker’in koordinatörlüğünde yürütülen İslam Ahlak Düşüncesi Projesinin birinci aşaması tamamlandı. Tahkik, tercüme, telif, kataloglama, atölye ve okumaların yapıldığı projenin ilk aşamasında 12 eser akademi dünyasına kazandırıldı.

Sayısız akademisyenin katkı sunduğu 8 akademisyenin araştırmacı olarak görev aldığı projenin birinci bölümünde Malzemetü’l – Ahlâk / Ahlâk-ı Adudiyye Şerhi – Mehmed Emin İstanbulî, Müellifi Meçhul (15.yy) Ahlakı Adudiyye Şerhi, Esirüddin el-Ebherî’nin Ahlakı Adudiyye Şerhi, Şemsüddin el- Kirmânî’nin Ahlakı Adudiyye Şerhi, Alâüddin el-Kâzerûni’nin Ahlakı Adudiyye Şerhi, İsmail Müfîd el- İstanbulî’nin Ahlakı Adudiyye Şerhi, Taşköprîzade Ahmed Efendi’nin Ahlakı Adudiyye Şerhi, Ahlakın Temeli – Editör: Ömer Türker, İslam Ahlâk Literatürü Ekoller ve Problemler – Editör: Ömer Türker, Kübra Bilgin, İslam Ahlak Düşüncesi Kataloğu (8-19. yüzyıllar), Taşköprizade’nin Ahlak Teorisi ve Ahlak Felsefesi Metinleri başlıklı eserler akademi dünyasının istifadesine sunuldu.

Prof. Cafer Sadık Yaran, Prof. İhsan Fazlıoğlu, Prof. İsmail Kara, Prof. Murtaza Bedir gibi alanın duayen isimlerinin de katılımıyla 17 Ocak cumartesi günü Üsküdar Belediyesi Kız Kulesi Restoran’da gerçekleştirilen tanıtım toplantısıyla Projenin detayları ve ilk aşamasında gerçekleştirilen çalışmalara dair detaylar kamuoyu ile paylaşıldı.
Camianın yoğun ilgi gösterdiği tanıtım toplantısında İLKE İlim Kültür Eğitim Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Davut Şanver’in hoş geldin konuşmasıyla başlayan tanıtım toplantısında Projenin içeriğine dair hazırlanan VTR’de gösterildi.

Önemli Bir Yeniliğe İmza Atıldı

Şanver, yaptığı konuşmada ahlakın uzun yıllardır tasavvufun konusu olarak görüldüğüne değinirken, “… Toplumumuza bakarsak aslında tasavvufi bir toplum olmadığımızı görürüz. Bu çalışma ile bir yeniliğe adım atmış oluyoruz. Kendi kültürümüzü tanıma ve bu alanda derinleşme adına önemli bir iş yaptığımızı düşünüyoruz. İLKE olarak bu ve benzeri çalışmalara destek vermeye devam edeceğiz.” şeklinde konuştu.
İLKE Derneği olarak yapılan çalışmaları desteklediklerine vurgu yapan Şanver, “Bu çalışmaların çıktılarını sadece kitap olarak değil sosyoloji, ilahiyat ve siyaset gibi diğer alanların da bu çalışmalardan etkilenmesini ön görüyoruz. Umarım gerçekleştirilen çalışma önümüzdeki on yıllarda bu çalışmanın meyvelerini devşiren yeni nesillerin ortaya çıkmasına vesile olur.” dedi.
Önderimiz Hz. Muhammed’in (s.a.v.) güzel ahlakı tamamlamak üzere gönderildiğini hatırlatan İLKE Derneği Başkanı Davut Şanver buradan hareketle ahlakın her işin başında bir besmele gibi yer alması gerektiğine vurgu yaptı ve sözü İLEM Derneği Başkanı Lütfi Sunar’a bıraktı.

Topyekûn Bir Hareket

Konuşmasına İLEM’in kurulduğu yıllarda çokça konuşulan medeniyet kavramının izahı için çalışmalar yürüttüğüne değinerek başlayan İLEM Yönetim Kurulu Başkanı Lütfi Sunar, “Yaptığımız çalışmalarda görüyoruz ki medeniyetimizin kökleri o kadar da ortalarda değil. Bu köklerin açığa çıkarılması, ihya edilmesi ve yeniden inşası gerekiyor.” diyerek İLEM’in gayesine vurgu yaptı.
Sunar, günümüzde hızla bir ivme kazanan İslami çalışmaların topyekûn bir hareket olduğunu belirterek, “Bu durumun zamanın ruhunu yansıttığı umudu içerisindeyim.” dedi.
“Birçok önemli proje gerçekleştiriliyor. Yapılan proje ve çalışmaların gün yüzüne çıkmasını ve yaygınlaşmasını istiyoruz. Benzer projeler yapılsın herkes farklı boyutundan ele alsın ve bizlerde böylece bir bedenin farklı unsurları haline gelelim ve bu medeniyetin inşasına katkıda bulunalım.” diyerek sözlerini devam ettiren Sunar, projeye teveccüh göstererek katılmış olan genç akademisyenlerin yetişmesine katkı sağlamanın kendileri için olan önemine de vurgu yaptı.
Türkiye’deki akademi dünyasında ele alınan konuların derinlemesine incelenmediğinin altını çizen Sunar, “Birçok konu çalışılıyor fakat hangi alana el atsanız üç-beş kişiden daha fazla nitelikli insandan öteye gitmiyor. Gerçekten derinleşememiş bir ilmi muhitimiz var. Bu proje sayesinde genç akademisyenlerimizin ve çalışmalarının derinleşmesine katkı sunmaya devam edeceğiz.” şeklinde konuşmasını sonlandırdı.

Kendini Aşan Bir Proje Oldu

Lütfi Sunar’ın ardından konuşmasını yapan İslam Ahlak Düşüncesi Projesi Koordinatörü Doç. Ömer Türker davetlilere projenin içeriğine, yapılan çalışmalara ve projenin ilk aşamasında ortaya çıkan eserlere dair detayları paylaştı.

“İslam Ahlak Düşüncesi Projesi başlangıçta küçük bir proje olarak ortaya çıktı. Öncelikli olarak bir yüzyılın katalogunu çıkartalım diye düşünüyorduk sonra 12.y.y.’dan 19.y.y.’a kadar ulaşabildiğimiz tüm eserlerin katalogunu çıkartalım dedik. Bunun 16.y.y.’ı tamamlandı yayına hazır hale geldi. Diğer yüzyıllar da ufak eksiklikler dışında yayına hazır hale geldi. Ahlâk-ı Adudiye Metinlerine başlayınca bir iki tahkik yapalım diye konuşmuştuk, fakat bununla sınırlı kalmayarak ulaşabildiğimiz tüm Ahlâk-ı Adudiyye şerhlerinin tahkikini gerçekleştirdik. Böyle olunca tahkiklerin sayısı 7’ye çıktı. Tahkiklerin yayını için tercümelere ihtiyaç oldu bu sefer projeye tercümeler de projeye dâhil edildi. Böylelikle proje basamak basamak kendini geliştirdi.” sözleriyle Ömer Türker projenin serencamını paylaştı.
Ahlakın Temeli Üzerine Konuşmalar başlığı ile gerçekleştirilen seminer dizisini hatırlatan Türker, “Konferansları metne döküp eser haline getirmek genellikle akamete uğruyor. Fakat projenin birçok aşaması bizim de beklediğimizin üzerinde bir performansla gerçekleştiği gibi konferanslarda yine metinleştirilerek bir aksaklığa uğramadan yayın haline getirildi.” dedi.
“Projenin gelişme gösterdiği süreç içerisinde katkı sağlayan İLKE ve İLEM dernekleri en büyük teşekkürü hak ediyor.” diyerek sözlerini devam ettiren Türker, her iki derneğin de projenin her aşamasında ortaya çıkan ihtiyaçları karşıladığına ve proje ekibinin çalışmaları için desteği eksik etmediğine değindi.

Projenin ikinci aşamasında geçildiğini belirten Türker, 2015 itibariyle yuvarlak masa toplantılarına başlandığını belirterek, “21 Ocak Çarşamba günü de Ahlaki Müeyyide Üzerine Konuşmalar serisine başlanacağını haber verdi. Ayrıca ikinci bölümde kataloglamayı birinci, ikinci yüzyıldan başlayarak 12.y.y.’a kadar getireceğiz.” şeklinde konuştu.

Mevcudu Bilmeden İcad Olmaz

Proje hakkındaki değerlendirmelerini paylaşan Medeniyet Üniversitesinden Prof. İhsan Fazlıoğlu, “Geçmişin geleceğe eklemlenerek çalışmaların yapılması gerekiyor. İslam Ahlak Projesinin önemli ayaklarından birisi Ahlakın Temeli Üzerine Konuşmalardır. Bu gün ahlak problemi üzerine klasik terminolojiyi gözeterek neler söyleye bileceğimizi düşünmek ve çalışmaları bunları gözeterek yapmak gerekiyor. Bu konuşmalar serisi buna imkân sağlamıştır. Bu çalışmalar klasik metinlerin yorumlanması açısından büyük öneme taşımaktadır.” diyerek projenin klasik metinlerle güncel problemler arasında bir köprü görevi gördüğüne vurgu yaptı.
Fazlıoğlu yapılan çalışmalarda literatürün takip edilmediğinden yakınarak, “Mevcudu bilmek gerekiyor. Ahlak felsefesi üzerine dünyada neler konuşuluyor ya da matematik felsefesi üzerine neler konuşuluyor bilmek gerekiyor çünkü mevcudu bilmeden icat olmaz.” diyerek, İslam Ahlak Düşüncesi Projesinin metin neşri ve edisyon kritiğinin ötesine geçerek yol gösterici bir proje olduğunu söyleyen Fazlıoğlu, “Projenin devam etmesini ve diğer projelere örnek olmasını temenni ediyorum.” ekledi.

Mesele Ciddiyetle Ele Alındı

Proje kapsamında Ahalâk Felsefesi seminerleri gerçekleştiren Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesinden Yar. Doç. Hümeyra Özturan da projeyle ilgili olarak gerçekleştirdikleri çalışmalara değinerek, “Projede birçok atölye çalışması, yuvarlak masa toplantısı gerçekleşti bunların hiç birisi tadı kaçacak derecede uzamadan sistematik ve düzenli bir şekilde gerçekleştirildi.” şeklinde konuştu.
“Açıkçası bu kadar düzenli bir çalışma yürüten bir grup içerisinde bulunmadım. Şüphesiz bu başarı projeye imkân sunanların meseleyi ciddiyetle ele almasından kaynaklandığını düşünüyorum.” diyen Özturan, projenin işleyişi hakkındaki yorumlarını katılımcılarla paylaştı.
Özturan, “İLKE derneğinde verdiğim derslerde öğrenciye de öğretmene de büyük değer veren ve bu değeri size hissettiren bir ortamla karşılaştım. Bunun için kendilerine teşekkürü bir borç biliyorum.” diyerek konuşmasını tamamladı.

Kabalaşma ve Fakirleşme Yaşıyoruz

Programa ilgi gösterip katılanlar arasında yer alan İstanbul İlahiyat Fakültesi Dekanı Murtaza Bedir de proje hakkında değerlendirmelerde bulunarak önemli hususlara dikkat çekti.
Bedir, “Böyle büyük bir projenin ortaya çıkmış olmasından dolayı çok memnun oldum. Bu gün İslam dünyasının en büyük sorunun ahlak sorunu olduğunu düşünenlerdenim. Ahlak sadece bilgi ve davranış değil bir estetik sorunu tırnak içinde kabalaşma ve fakirleşme yaşıyoruz diye bilirim. Bizi birilerinin bozmuş olmasının önemi yok önemli olan bizlerin şuan ahlak konusunda sorun yaşıyor olmamız. Bu durumda proje doğru bir zamanlama üzerine gerçekleştiğini belirtmek gerekiyor.” Diyerek projenin günümüzün önemli meselelerinden birine cevap verdiğine vurgu yaptı.

Hayranlık Uyandıran Bir Çalışma

İslam Ahlak Düşüncesi Projesi Tanıtım Toplantısına Katılan On Dokuz Mayıs Üniversitesi Din Felsefesi alanında çalışmalar yürüten Prof. Cafer Sadık Yaran, “2005 yılında ahlakla ilgili küçük bir kitap yazdığımdan beri ahlakla ilgili çalışmaları yakından takip ederim ve iyi çalışmaların hayalini kurarım. Bu açıdan da yapılan çalışmaya hayranlık duyduğumu belirtmek isterim.” şeklinde proje hakkındaki değerlendirmesini dile getirdi.
Yeni medeniyet inşasında ahlakın hikmeti büyük önem taşıdığının altını çizen Yaran, “Adı ahlak olan bir derginin de akademi dünyasına kazandırılmasını rica ediyorum. Bu girişim de gerçekleştirilirse bu alanda büyük bir ilerleme kazanılacağını düşünüyorum.” diyerek sözlerini tamamladı.

Çıkar Kavgaları Olmaması İçin İş Ahlakı

Tanıtım toplantısında son olarak söz alan İGİAD Yönetim Kurulu Başkanı Şükrü Alkan, ahlakın hayatın merkezinde olduğuna vurgu yaparak bil hassa iş hayatında ahlaklı olmanın önemine vurgu yaparak sözlerine başladı. Ahlak alanında İGİAD olarak ahlak alanında çalışmalar yürüttüklerine değinen Alkan, “İş ahlakı üzerine çıkardığımız hakemli bir dergi olan İş Ahlakı dergisinde ahlakı önemli açılardan ele alıyoruz.” dedi. Alkan, ahlak üzerine yapılan çalışmaları önemsediklerini belirterek bu alanda yapılacak olan çalışmaları desteklediklerini belirtti.

Program, proje kapsamında yayınlanan Ahlakın Temeli, İslam Ahlâk Literatürü Ekoller ve Problemler başlıklı kitapların katılımcılara dağıtılmasıyla nihayete erdi.