PAYDAŞ GÖRÜŞÜ

Kurtuluş Öztürk

Millî Eğitim Bakanlığı 2023 Vizyon Belgesi, 17 bölüm ve bu bölümlere bağlı 44 hedefe sahiptir. Belge; özellikle teknolojik dönüşüm, veriye dayalı bilgi sistemi kurma, dijital veri havuzu oluşturma, etkin rehberlik, hayatla barışık bir eğitim programı geliştirme, değerleriyle barışık aynı zamanda dünya ile entegre bir eğitim sistemini hayata geçirmek gibi hedefler taşımaktadır. Bu hedeflerden merkeze yerleştirilen dijital içeriğin üretilmesi, teknolojik altyapının kurulması gibi adımlar, doğru yatırımlarla desteklendiğinde gerçekleştirilebilir hedefler olarak gözükmektedir. Zaten güçlü bir dijital altyapının kurulması, COVID-19 salgını sonrası ülke için stratejik bir konuma gelmiştir. Uzaktan, erişilebilir, nitelikli veri üretimi, önümüzdeki süreçte en fazla ihtiyaç duyulacak alanlardan biri olacaktır. Altyapı hizmetleri ve öğrencilerin internet erişim imkânlarının eş zamanlı gelişimi, bu konuda başarılı sonuç alınıp alınamamasını belirleyecektir.

Belge kapsamında esnek program modelleri üzerinden çok sayıda programın eş zamanlı yürütülmesiyle gerçekleştirilebilecek olan yetenek merkezli ve hayatla barışık eğitim hedefi, personel ve fiziki altyapı yetersizlikleri sebebiyle kağıt üzerinde kalacak gibi durmaktadır. Söz gelimi okul ve okul çevresinde kurulan spor kulüplerine katılacak öğrenci sayısında (2023 yılında) ulaşılması planlanan hedefin % 5 olarak hesaplanması, hayatla iç içe eğitim uygulamasının ne kadar yaygınlık bulacağıyla ilgili kanaat oluşturabilecek bir veridir. Altı çizilmesi gereken hususlardan biri de şudur: Esnek programlarla öğrencilerin çok yönlü gelişimini hedefleyen uygulamalar, okulların büyük bölümünde hayata geçirilemediği takdirde, programı uygulayabilme imkânı olan az sayıdaki okul ile diğer okulların arasındaki nitelik farkı daha da açılacaktır. 

Vizyon belgesindeki hedeflerden biri de okullaşma oranlarıdır. İlkokul ve ortaokulda %100, lisede %99 okullaşma hedeflenirken en büyük atılım % 55’lik bir okullaşma hedefiyle 3-5 yaş döneminde planlanmaktadır. Okul öncesi eğitimde bu kadar büyük bir hedef belirlenmesi sadece çocukların eğitimiyle açıklanması zor bir durumdur. Bu kararın alınmasında kadın istihdamını merkeze alan ekonomik temelli önceliklerin belirleyici olduğu anlaşılmaktadır.

Ekonomik daralma, hareket kısıtı, okulların kısmi olarak açılabilmesi gibi birçok alanda büyük zorluklar yaşatan salgın tecrübesi, fiziki sınıflara bağımlı kalmadan esnek programların uygulanabilmesi için büyük bir imkân oluşturdu. Derslik ve öğretmen eksikliği sebebiyle uygulanması çok daha uzun zaman alacak olan “esnek müfredat”, uzaktan eğitim imkânlarıyla daha kolay gerçekleşebilir durumdadır. Farklı okullarda okuyan öğrenciler, ortak bir öğretmenden ilgi alanlarındaki bir dersi sanal sınıf ortamında alarak esnek ders seçimiyle ilgili hedeflere ulaşmak mümkündür. Benzer şekilde eğitimcilerin hizmet içi eğitimleri ile etkin rehberlik ağının kurulmasına yönelik hedefler de uzaktan eğitim altyapısından etkin bir şekilde faydalanılarak gerçekleştirilebilir. Dijital platformlar okullarımız için illerdeki üniversitelerden de etkin bir şekilde faydalanma zemini oluşturmuş durumdadır. 

Stratejik planda birinci amaç olarak belirlenen; “medeniyetimizin ve insanlığın ortak değerleri ile çağın gereklerine uygun bilgi, beceri, tutum ve davranışların kazandırılması” ifadesi, 2023 Eğitim Vizyonu belgesinin felsefe kısmında ifade edilmiş olan çift yönlü eğitim anlayışına denk gelmektedir. Hedefler arasında medeniyet birikiminin nasıl ve hangi araçlarla aktarılacağıyla ilgili net bir başlık bulunmamaktadır. Somut hedefler üzerinden planlanmayacaksa “Bu amaç niçin belgelerde öne çıkarılmaktadır?” sorusu gündeme gelmektedir.

Vizyon belgesindeki hedefler büyük oranda 2020 – 2021 yılında pilot çalışmaları tamamlanarak ulusal ölçekte uygulama alanına girecek şekilde planlanmıştır. COVID-19 sürecinin, değişen sosyoekonomik faktörlerin de etkisiyle hedeflerde önemli düzenlemeler yapılmasını zorunlu kılmaktadır. İyi değerlendirildiği taktirde salgın süreci hedeflerin bir bölümünde daha büyük sonuçlar elde etme fırsatı barındırmaktadır.