ANALİZ YAZILARI
Meryem Beyza Aydın
İLKE Vakfı
Çocuk suçluluğu, reşit olmayan yani 18 yaş altındaki kimsenin yasalarda suç olarak tanımlanan bir fiili gerçekleştirmesi olarak tanımlanır (Karataş ve Mavili, 2019). Çocuklar henüz kişilik gelişimlerini tamamlamadıkları için suç kapsamındaki fiilleri işledikleri zaman temel haklarının korunması ve ihtiyaçlarının karşılanması gerekmektedir. Bu sayede henüz olgunlaşmadan işledikleri eylemler neticesinde geleceklerinin geri dönülemez bir şekilde etkilenmesi engellenmektedir. Bu minvalde suç işleyen çocukların cezaevleri veya hapishanelerde değil ıslahevlerinde tutulması, suçlu kavramı değil suç mağduru veya suça sürüklenen çocuk kavramlarının kullanılması söz konusudur (Gökpınar, 2007).
Dünyada ve Türkiye’de çocukların temel haklarını koruma altına alan Birleşmiş Milletler Çocuk Haklarına Dair Sözleşme çocukların yaşama, korunma ve katılım haklarını güvence altına alarak dünyada sosyal adaleti sağlamayı hedeflemektedir (Gökpınar, 2007). Çocukların temel hak ve özgürlüklerinin korunması ve esenliklerinin güvence altına alınması dünyada bu denli öneme haiz iken Türkiye’de çocukların karıştıkları suç durumunu verilerle birlikte ele almak kayda değer olacaktır.
Geliş nedenine göre güvenlik birimine gelen veya getirilen çocukların karıştığı olay sayıları incelendiğinde, çocukların mağdur oldukları olaylar en fazla sayıya sahipken bunu suça sürüklenme ve bilgisine başvurma takip etmektedir. 2020 yılı bir önceki yıla göre kıyaslandığında kayıp ve kabahat işleme dışındaki bütün nedenlerde bir azalma mevcuttur. Buradan hareketle, pandemi döneminde kaybolan veya kabahat suçundan güvenlik birimine gelen veya getirilen çocuk sayısının arttığı söylenebilir.
Cinsiyete göre güvenlik birimine gelen veya getirilen çocukların olay sayılarında görüldüğü üzere bütün yıllarda erkek çocukların karıştığı olay sayısı kız çocuklarının yaklaşık iki katıdır. Erkek çocukların karıştığı olay sayısı 2016’da 308 bin iken 2019’da 334 bin olmuştur. 2020 yılına gelindiğinde 309 bine düşmüştür. Kız çocuklarının sayısı ise 2016 yılında 159 bin iken 2019 yılında 177 bin olmuş, 2020 yılında bu sayı 141 bine düşmüştür.
2020 yılında pandemi etkisiyle erkek ve kız çocuklarının güvenlik birimine gelme veya getirilme sayılarında düşme yaşandığı görülmektedir. Ancak 2019 yılına kadar 2017 yılı hariç bir artış olduğu da grafikten okunmaktadır. Ayrıca suça sürüklenen çocuklarının yüzde 90’ının erkek olduğu, ağırlıklı olarak hırsızlık ve yaralama suçlarını işledikleri ve 14-18 yaş arasında bulundukları da literatürde belirtilmektedir (Bayram vd. 2006; Kurtuluş vd. 2009; Aksu vd. 2013; Ediz ve Türe, 2015; akt. Karataş ve Mavili, 2019).
Mağduriyet türüne göre güvenlik birimine gelen veya getirilen çocukların karıştığı olay sayılarına bakıldığında 2017’den 2019’a kadar bir artış görülmektedir. Ancak 2020’de 2019’a göre pandemi döneminin etkisiyle yüzde 27,5 oranında azalma
Sonuç olarak pandemi dönemi, güvenlik birimine gelen veya getirilen çocukların karıştığı olay sayısında ve suça sürüklenen çocuklarla birlikte suç mağduru olan çocukların sayılarında bir önceki seneye göre azalmaya yol açmıştır. Pandemi dönemi öncesi yani 2019 yılına kadar çocukların sürüklendikleri ve mağdur oldukları suçlarda genel itibarıyla artış bulunmaktadır. Geleceğin yetişkinlerinin sağlıklı ve nitelikli bireyler olarak topluma kazandırılması çocukları suçtan uzak tutmak ile hatalarından öğrenme ve sonuç çıkarma üzerinden sağlanabilir.
Ceza Mahkemelerinde Suça Sürüklenen Çocuk Sayısı ve Güvenlik Birimine Gelen veya Getirilen Çocukların Karıştığı Olay Sayısı (2014 – 2020)
Kaynak: TÜİK, 2021
Geliş Nedenine Göre Güvenlik Birimine Gelen veya Getirilen Çocukların Karıştığı Olay Sayısı (2016 – 2020)
Kaynak: TÜİK, 2021
Cinsiyete Göre Güvenlik Birimine Gelen veya Getirilen Çocukların Karıştığı Olay Sayısı (2016 – 2020)
Kaynak: TÜİK, 2021
Güvenlik Birimine Gelen veya Getirilen Çocukların Karıştığı Olay Sayısı (2017 – 2020)
