Uzman Görüşü

Abdullah Kür

COVID-19 salgını tüm dünyayı etkisi altına almış ve yüz yüze eğitime ara verilmesine sebep olmuştur. Bakanlık, yöneticiler ve öğretmenler uzaktan eğitime geçiş sürecinde çalışmalara başlamıştır. Ülke genelinde uzaktan eğitime erişim sağlanması amacıyla EBA TV yayınlara başlamış, dijital eğitim platformu EBA’da canlı derslerin gerçekleştirilebilmesi amacıyla teknik altyapı oluşturulmuştur. İnternet erişimi ve teknik altyapı yetersizliği yaşayanlar için de okullarda EBA destek noktaları kurulmuştur. 

Alınan tüm tedbirlere rağmen salgın süreci olağanüstü bir durum, bir kriz niteliği göstermiştir. Kriz yönetimi sürecinde farklı alanlarda olduğu gibi okul yönetiminde de çeşitli problemlerle karşılaşıldığı söylenebilir. Geleneksel öğrenme ortamlarının yönetimi ve organizasyonu, yerini uzaktan ve hibrit eğitimi yönetme ve organize etmeye bırakmıştır. Bu durum okul yönetiminin daha ziyade yeni normal liderliği, dijital öğretim liderliği, uzaktan liderlik gibi kavramlarla ele alınmasına sebep olmuştur. 

Salgın sürecinde okul yönetimi süreçlerinde yaşanan başlıca problemler şunlardır: 

Karar verme ve planlama süreçleri: Okul yöneticilerinin karşılaştığı temel zorlukların başında eğitim-öğretimde fırsat eşitliğinin sağlanması ve eğitim-öğretim sürecinin aksamadan sürdürülebilirliğini, müfredatın devamlılığını sağlamak olduğu söylenebilir. Bu bağlamda stratejik davranma ve inisiyatif kullanma gibi kriz yönetme becerileri ön plana çıkmaktadır. Uzaktan eğitime göre hazırlanmamış müfredatın uzaktan uygulanmaya çalışılması ve sürekli değişen koşullar sebebiyle planlamaların yeniden yapılmak zorunda kalınması, uygulamalı derslerin ve sınavların uygulama zorlukları da yaşanan sorunlara örnek olarak verilebilir. 

İletişim, motivasyon ve koordinasyon: Sürecin uzaktan yönetimi; öğretmen, öğrenci ve velilerle etkili iletişim kurma, öğrenci ve öğretmenlerin motivasyonlarını sağlama, öğrencilere psikososyal destek verme, birlik, beraberlik ve ekip ruhu oluşturma gibi durumlarda zorlukların yaşanmasına sebep olduğu söylenebilir. Bunlara ek olarak yeni normale adaptasyon sürecinde yaşanan hızlı bilgi akışının paydaşlara aktarımı ve bazı durumlarda bilgi yetersizliği de sürecin sorunlarındandır. Öğretmen ilgisizliği, veli duyarsızlığı ve öğrenci motivasyonu düşüklüğü gibi sorunların uzaktan çözümlenmeye çalışılması okul yöneticilerini zorlayan unsurlardandır. 

İzleme ve değerlendirme: Salgın sürecinde öğretmen ve öğrencilerin uzaktan izlenmesi, değerlendirilmesi ve değerlendirmeye ilişkin esasların belirlenmesi, öğrenci devamsızlığının önüne geçilmesi gibi sorunlar ortaya çıkmıştır. Okul yöneticilerinin dersleri EBA üzerinden ataması, canlı ders formlarının doldurtulması ve canlı derslere bağlanarak derslerin takip edilmesi gibi yöntemlerle izleme ve değerlendirme görevlerini gerçekleştirmeye çalıştıkları söylenebilir. 

Teknolojik altyapı ve destek hizmetleri: Bu kapsamda çıkan zorluklar altyapı, cihaz vb. eksikliği, öğretmenlerin teknik yetersizlikleri ve destek ihtiyaçları, gelir kaybı sebebiyle yaşanan mali sorunlar, istihdam problemleri ve okulların COVID-19 standartlarına uygun hâle getirilmesi olarak belirtilebilir. Okul yöneticilerinin bütçe desteği olmadan okullarını COVID-19 standartlarına uygun hâle getirip “Okulum Temiz” belgesi almaya çalışmaları bu sorunlara örnek olarak gösterilebilir. 

Belirtilen sorunlara ek olarak okul yöneticilerinin, süreçte yaşadıkları kişisel kaygı ve stres durumları da ayrıca belirtilmelidir. Yeni süreci yönetirken karşılaşılan problemlerin okul yöneticilerine aynı zamanda yeni yönetim becerileri kazandırdığı da söylenebilir. Bu bağlamda okul yönetimlerinin yeni gelişmelere daha hızlı ayak uydurabilme yeteneklerini artıracağı söylenebilir. Eğitim Liderliği Araştırmacısı Alma Harris bu durumu şöyle özetlemektedir:

“Bir krize liderlik etmek doğası gereği kusurludur, hatalar yapılacaktır, ancak kritik öneme sahip olan ve en zorlu zamanları atlatmanın anahtarı ileriye dönük momentumdur.”